عوامل مؤثر در ارتقاي مؤلفه‌هاي حس مكان در جابجايي بافت روستاهاي آسيب‌ديده پس از زلزله (موردمطالعه: روستاي كنزق شهرستان اردبيل)

Effective Factors Promoting the Sense of Place after Movement of a Village Damaged in an Earthquake: A Case Study of Kanzaq Village in Ardabil Province

هدف پژوهش حاضر شناسايي مؤلفه‌هاي تأثيرگذار بر حس مكان، بررسي جهت تغيير آن‌ها در جابجايي بافت روستاي كنزق پس از سانحه زلزله و تأثير الگوپذيري از عوامل كالبدي در روستاي جديد در جهت ارتقا يا كاهش حس مكان و همبستگي آن‌ها است. لذا با استفاده از شيوه پژوهش تحليلي-توصيفي مؤلفه‌هاي حس مكان در چهار دسته، اجتماع‌پذيري و تعاملات اجتماعي، هويت، دلبستگي به مكان و وابستگي به مكان در قالب پرسشنامه‌اي محقق ساخته داراي اعتبار (0/74 =α)، دويست و هفتاد و هشت نفر مورد پرسش قرار گرفتند؛ تحليل اطلاعات حاصل از پرسشنامه با استفاده از نرم‌افزار Spss، براي آزمون فرضيه آماره‌هاي تي تست تك نمونه‌اي و همبستگي پيرسون است كه با فرض اينكه در جابجايي بافت روستاي كنزق به الگوي بافت روستاي قديم توجه نشده است و به‌كارگيري الگوي طراحي روستاي كنزق قديم سبب ارتقاي مؤلفه‌هاي حس مكان در روستاي جديد خواهد بود به اين نتيجه مي‌رسد كه در جابجايي روستاي كنزق تبعيت از برخي عوامل مانند مصالح روستاي كنزق قديم سبب افزايش مؤلفه هويت خواهد شد و عدم تبعيت از فرم و پلان خانه‌هاي قديمي نيز حس مكان را افزايش مي‌دهد كه در نهايت چنين مي‌توان اذعان نمود كه تأثير اين عوامل در گرو آسايش و راحتي ساكنين است.

The aim of the present study is to identify the factors of effect on the sense of place, analyze its change in the displacement of Kanzaq village after an earthquake, and evaluate the influence of physical factors in the new village in order to upgrade or decrease the sense of place and unity of people. Using an analytical- descriptive method, the parameters of sense of place were discussed in four categories including community, social interactions, identity, and passion for place and location. The data were gathered by means of a validated questionnaire (74.0 = α). As many as 278 people were questioned. The data analysis was done by using the Spss software, single-sample t-test and Pearson correlation. The displaced Kanzaq village is not in the old village design. It is assumed that using the old architecture pattern of Kanzaq can upgrade the sense of place in the new Kanzaq village. As a conclusion, by relocating the village and maintaining certain factors such as the materials of the old village, it will be possible to enhance people’s sense of identity in the new location. Surprisingly, failure to follow the form and plan of the old houses also creates a sense of place, but it is expressed with a delay. Indeed, the impact of the factors affecting the sense of place depends on the comfort and convenience of the residents.