بازنمايي جنسيت در رمان «كليدر»

The Representation of Gender in “Kalidar

اين مقاله در پي بازنمايي شاخص زباني جنسيت در بلندترين رمان فارسي، يعني كليدر، است. عنصر جنسيت در اين رمان ‌كه زندگي عشاير شمال شرق كشور را به‌تصوير كشيده است‌ به‌وضوح ديده مي‌شود. نويسنده براي زن كوچ‌نشين، جايگاهي استثنائي قائل شده است؛ زني كه در زندگي عشايري، نقش اساسي‌اي بازي مي‌كند، اما تحت تاثير كليشه‌هاي جنسيتي، فرودست به‌شمار مي‌آيد. در اين مقاله كه برگرفته از يك كار پژوهشي است، شاخص زباني جنسيت به روش نقد ادبي زنانه‌نگر بازنمايي شده است. پرسش اصلي مقاله اين است كه برخورد رمان كليدر با موضوع زن چگونه است؟ يافته اصلي مقاله حاضر اين است كه رمان كليدر در رويارويي با زنان، رفتار دوگانه‌اي دارد؛ ازيك‌سو سرشار است از الفاظ، ضرب‌المثل‌ها، و موضع‌گيري‌هاي شخصيت‌هاي داستان در ضمن گفت‌و‌گوها كه زنان و جنس زن را گاه به كنايه و گاهي به صريح‌ترين وجه تحقير مي‌كند، و از سوي ديگر، از بسياري از قهرمانانِ زن خود شخصيت‌هاي نيرومند و موثري مي‌پردازد؛ به‌گونه‌اي كه خواننده تحت تاثير نقش فعال و شخصيت‌هاي كارآمد آن‌ها قرار مي‌گيرد. اين امر تاحدودي ناشي از فضاي عشايري داستان است كه در آن زنان به‌ناگزير در زندگي، به‌ويژه در اقتصاد خانوار، نقش مهمي دارند. روش انجام پژوهش، تحليل متن به روش نقد ادبي است كه از دغدغه‌هاي زنانه‌نگري الهام گرفته است.

This article is to represent the linguistic indicators of gender in, Kalidar, the longest Persian novel. In this work of art, which is not so far from an anthropological report, women have an important and complicated place. Despite of a fundamental role they play in different aspects of daily life, Kalidar women are humiliated under literary gender clichés. The novel is full of proverbs and ironies which have been commonplace in vulgar Persian language for ridiculing and despising femininity. Our main question is: what is the place of women in Kalider from the point of view of a moderate feminism? an‎d our hypothesis is that there is a paradoxical position for women in this novel. On one hand, they are represented as a source of life for men and for all of the family and thereby for the whole community, in some extent, because of the very particular life style of nomadic people, and on the other hand, they have a sense of insult and contempt, due to the general treatment whit women in almost every pre modern community. It means that those clichés have not been deducted from a low role of women in real life, but are constructed by a sexist culture.