تحليل تناسب اراضي در مكان‌يابي مراكز توليد كمپوست (مطالعة موردي: استان فارس)

Land Suitability Analysis in Locating Compost Production Centers (Case Study: Fars Province

امروزه يكي از بارزترين معضلات بهداشتي و زيست‌محيطي شهرها، روند صعودي توليد پسماندهاي جامد است. براي رفع اين مشكل مي‌بايست آن را مديريت كرد و به نهادينه‌شدن پديده‌هايي چون بازيافت مواد، توليد كمپوست، بازيافت انرژي و بيوگاز از پسماندهاي جامد شهري رو آورد. حجم بيش از 65 درصدي پسماندهاي آلي در زباله‌هاي شهري در استان فارس، نشان‌دهندة ضرورت‌هاي مطرح در امر سرمايه‌گذاري در بخش توليد كمپوست است. فرايند تعيين مطلوبيت مكاني براي استقرار واحدهاي توليد كمپوست، مستلزم درنظرگرفتن معيارهاي متعدد و چندگانه است كه موجب مي‌شود استفاده از مدل‌ها و فنون تحليل چندمعياري، امري اجتناب‌ناپذير قلمداد شود؛ بر همين اساس با توجه به ماهيت چندمعياري مسئله، در مقالة حاضر سعي شده است با انتخاب استان فارس براي مطالعة موردي و با بهره‌گيري از 18 معيار وزن‌دهي‌شده و با مقادير ارزش‌گذاري و استانداردشده، كاربرد روش TOPSIS، يكي از فنون تحليل چندمعياري، در زمينه‌اي تجربي از موضوع پژوهش به آزمون گذاشته و خروجي به‌دست‌آمده در قالب نقشة درجه‌بندي‌شده از مطلوبيت مكاني ارائه شود؛ بر همين اساس هرچه مقادير پيكسل‌ها عدد كمتري را نشان مي‌دهند، از مطلوبيت پيكسل براي اختصاص كاسته مي‌شود. در نقشة خروجي به‌دست‌آمده هر پيكسلي كه نمرة آن به عدد 1 نزديك‌تر باشد، نشاندهندة شرايط مطلوب‌تر پيكسل براي استقرار واحد توليد كمپوست است كه به تناسب نياز براي اختصاص زمين به كاربري يادشده در محدوده‌اي مشخص و با درنظرگرفتن محدوديت‌ها، راهنماي عمل تصميم‌گيران در مكان‌يابي واحدهاي توليد كمپوست است.

Today, one of the most significant health and environmental problems in cities is the ascending trend of solid wastes. To overcome this problem, it must be managed and turned into institutionalization of phenomena such as recycling, compost production, energy recovery and biogas from solid urban wastes. By considering more than 65 percent of organic wastes in Fars province represents the need for investment in the compost production sector. The process of determining spatial desirability for the establishment of composting units requires the consideration of multiple criteria, which makes the use of multi-criteria analysis models and techniques inevitable. Accordingly, due to the nature of multi criteria status in the noted problem, in this paper, by choosing Fars province as a case study and using 18 criteria that has been weighted, evaluated and standardized, we have tried to test the application of TOPSIS model in the experimental field of research and the resulting output has been presented in the form of classified spatial suitability of land for the deployment of composting units. Accordingly, as much as the pixel values represent a lower number, the pixel desirability is reduced. In the output map, each pixel with the score closer to 1 indicates the preferred pixel conditions for the establishment of the compost production unit, which is proportional to the need to allocate land to a given site within a specified range and subject to the constraints of the relevant limitation which can be a guide for decision makers to locate composting units.