تحليل كاركرد ساختار اپيزوديك در تاريخ بيهقي با تكيه بر «واقعۀ بوبكر حصيري» و «حكايت افشين و بودلف»

تربيت ديواني، وابستگي به هرم قدرت، ملاحظات سياسي و محافظه‌كاري، بيهقي را در به‌كارگيري بيان پوشيده و كنايي/تلويحي ملزم ساخته است. يكي از راهبردهاي بيهقي براي بيان انتقادات پوشيده و غيرمستقيم، به‌كارگيري ساختار اپيزوديك در تاريخ‌نگاري است. او در ضمن روايات فرعي به بهترين وجه و به‌صورت غيرمستقيم، انتقادات خود را مطرح كرده است. اين مسئله به‌صورت مشخص در حكايت افشين و بودلف نمود يافته است. نتايج حاصل از دريافت و تشريح حكايت مذكور در تاريخ بيهقي و در پرتو متون موازي همانند فرج بعد از شدت نشان مي‌دهد كه بيهقي از زبان شخصيت‌هاي ماجرا، صفاتي به افشين نسبت مي‌دهد كه محتملاً اين صفات منفي با ارجاع به روايت اصلي به‌صورت ضمني تعريض و انتقاد از احمد حسن ميمندي است. مقايسۀ حكايت افشين و بودلف از بيهقي با روايت دهستاني نيز نشان مي‌دهد كه در روايت دهستاني، تنها نام افشين ذكر شده و هيچ‌يك از صفاتي كه بيهقي به او نسبت مي‌دهد وجود ندارد. به‌واقع اين صفات افزوده‌هاي خود بيهقي است و با ذكر و تأكيد بر صفاتي كه به افشين نسبت مي‌دهد، گويا بر آن است تا مخاطب از كاركرد تلويحي و كنايي اين ساختار اپيزوديك آگاهي يابد و به‌واسطۀ آن به هدف اصلي او از ذكر اين حكايت كه به‌احتمال انتقاد از احمد حسن ميمندي است، پي برد.