بررسي پيامدهاي اصلاحات ارضي در ايران بر زندگي كشاورزان در رمان هاي سياسي و اجتماعي دهه هاي 1340 و 1350 شمسي

An examination of the Impacts of “Land Reform” in Iranian Farmers’ Life in Political and Social Novels 1960s-1970s

در اوايل دهۀ 1340 ش / 1960 ميلادي، رژيم پهلوي دوم بر اثر فشارهاي داخلي و خارجي ناگزير از انجا م دادن اصلاحات در ايران گرديد كه به انقلاب سفيد شاه و مردم معروف شد. هدف رژيم از انجا م دادن اين اصلاحات، فاصله گيري از طبقۀ متنفذ سنتي و اتكا به گرو ه هاي جديد به ويژه كشاورزان و طبقۀ متوسط جديد بود. از اين رو در برنامۀ انقلاب سفيد اصولي مثل اصلاحات ارضي، سهيم كردن كارگران در سود كارخانه ها و ايجاد سپاه دانش گنجانده شد. اصلاحات از بالا توسط رژيم در حالي صورت مي گرفت كه از يك طرف افزايش استبداد و از طرف ديگر گسترش نفوذ آمريكا در ايران، باعث مخالفت گرو ه هاي مختلف اجتماعي گرديدند. اختناق حاكم بر جامعه سبب گرديد تا بسياري از روشنفكران در صدد برآيند كه در قالب شعر و رمان، انتقادات خود و ساير گرو ه هايي را كه تحت تأثير تغييرات ناشي از برنامه هاي انقلاب سفيد بودند، بيان كنند. لذا با توجه به چنين پيشين هاي هدف اين پژوهش اين است كه با استفاده از رما ن هاي سياسي و اجتماعي همين دوره، پيامدهاي اصلاحات ارضي بر زندگي كشاورزان را بازتاب دهد، ضمن اينكه براي تقويت جنبۀ علمي پژوهش، از نظريۀ جامعه شناسي ادبيات لوسين گلدمن استفاده شده است. اين پژوهش از نوع توصيفي تحليلي است. روش تحقيق، اسنادي كتابخانه اي است. گردآوري اطلاعات در اين پژوهش با استفاده از فيش برداري اسناد و نشريات تخصصي و تحليل رما ن هاي سياسي و اجتماعي اين دوره با محوريت زندگي كشاورزان است. نتايج پژوهش نشان مي دهد كه در اين دوره نويسندگان در قالب رمان و شخصيت هاي آن، به انتقاد از وضع موجود كشاورزان پرداخته اند و اصلاحات ارضي را عاملي در بدترشدن شرايط كار و زندگي در روستاها دانسته اند.

“White Revolution” a name for social and economic reforms that Mohammad Reza Pahlavi confirmed in the 1960s and the 1970s was actualized as a result of growing domestic and international pressures. The purpose of these reforms was to keep out of traditional influential class and at once to rely on new groups specially farmers and new middle class. Hence, principles such as “Land Reforms”, “Sharing Workers in Profits of Factories”, and creation of the “Knowledge Corps”, were included in the “White Revolution” Plan. Reforms from above were taken by the regime, while social groups were against it due to an increasing level of tyranny on the one hand and expansion of US influence in Iran on the other. The repression led many intellectuals to criticize groups influenced by the changes brought about by “White Revolution” in the form of poetry and novels. Given this background, the purpose of this research is to study the impacts of "Land Reforms" on farmers in political and social novels during the 1960s and the 1970s, meanwhile using Lucien Goldmann’s theory of Sociology of Literature to reinforcement the scientific aspect of research. This research is descriptive and analytic. The research methodology, in this respect, is library-based. The data collection in this research is based on the scanning of documents and specialized publications and the analysis of political and social novels of this period, focusing on farmers’ lives. The result of research shows that during mentioned period, writers had criticized conditions of farmers in and by novel format and personages, and also they recognized the land reforms as main cause of worsening work and life conditions in rural areas.