گزارش نخستين مشاهده Capitella sp (كرم هاي حلقوي: پرتاران) در جنوب درياي خزر

First Report of Capitella sp. (Annelida: Polychaeta) from the south Caspian Sea

تجمعات پرتاران در آب­هاي كم عمق جنوب درياي خزر مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه­ هاي رسوب از مناطق ساحلي گميشان، خليج گرگان، كياشهر، آستارا و تنكابن (عمق­هاي 1، 3 و5 متر) با گرب ون-وين (0/0625 مترمربع)، در زمستان 1395 و تابستان 1396 جمع­آوري شد. سپس، نمونه­هاي كرمي با استفاده از الك روزنه 0/5، 1 و 2 ميليمتر، غربال و در گلوتارالدهيد 4% ريخته شدند. در نتيجه بررسي مورفولوژيك مشخص شد كه كرم پرتار Capitella sp. از خانواده Capitellidae در مناطق گميشان، خليج گرگان و تنكابن حضور دارد. نمونه­هاي مورد مطالعه، بدون ضمايم آبششي و چشم، و داراي پروستوميوم كوتاه و مخروطي شكل بودند و قطعه سينه اي در آن­ها متشكل از يك حلقه پريستوميوم بدون كيتا و كتيگرهاي داراي تارهاي مويين بود. هر يك از كتيگرهاي 7-1، 8-1 يا تمام آن­ها چندين تار مويين داشتند. اما كتيگرهاي شكمي، به­جاي تارهاي مويين، داراي قلاب­هاي روپوش­دار بودند. خارهاي تناسلي نرها و حفره تناسلي ماده­ها بين كتيگرهاي 9-8 قرارداشتند. قطعه دمي نيز فاقد ضمايم بود. جنس Capitella و خانواده Capitellidae، براي نخستين بار از درياي خزر گزارش مي­شوند.

Polychaetes assemblages were studied in the south Caspian Sea shallow waters. The sediment samples collected by a Van-Veen grab (0.0625 m2) from Gomishan, Gorgan bay, Tonekabon, Kiashahr and Astara coastal areas (Depts 1, 3 and 5 m) in winter & summer, 2017. The sediments were screened by sieves (mesh sizes: 0.5, 1 and 2 mm), and the worm specimens were fixed in glutaraldehyde 4% solution. The morphological investigation was showed the presence of Capitella sp. (Capitelidae) populations in Gomishan, Gorgan bay and Tonekabon. The Capitellid worms, had no branchia and eyes; prostomium was short and conic; thorax was consisted of a pristomium lacking any appendages, accompanied to nine chaetigers with capillary chaetae. Also, the thoracic chaertigers 1-7, 1-8 or all of them had several capillary chaetae. But, abdomen was only equipped to hooded hooks. Pygidium lacking any appendages. Genital spines of males and genital pore of females were between the thoracic segments 8-9. This is the first report of the genus Capitella and the family Capitellidae from the Caspian Sea.