كليدواژه :
توسعة پراكنده , اسپرال , شبكه‌هاي عصبي مصنوعي , GIS
چكيده فارسي :
شهرنشيني، يكي از پيامدهاي اصلي انقلاب صنعتي است كه روند توسعة آن را متحول كرده و باعث گسترش مهاجرت‌ها به شهرها شده است. يكي از نتايج اصلي گسترش شهرنشيني در دهه‌هاي گذشته، تغييرات كاربري زمين‌ها در شهرها و رشد اندازة آنهاست. در دهه‌هاي اخير الگوي رشد اسپرال و پراكندة شهري، به يكي از مهم‌ترين چالش‌هاي برنامه‌ريزي فضايي تبديل شده و حامل آسيب‌هاي اجتماعي و زيست‌محيطي است. در سال‌هاي اخير برنامه‌ريزان، اقتصاددانان، اكولوژيست‌ها و مديريت مرتبط با امور شهري از مدل‌هاي مختلف و متنوعي براي ارزيابي تغييرات كاربري و بررسي نتايج اين تغييرات در آينده استفاده كرده‌اند و روزبه‌روز اين مدل‌ها توسعه مي‌يابند. هدف اين پژوهش، ارزيابي رشد و توسعة گذشتة تبريز و پيش‌بيني اين تغييرات در آينده است. روش پژوهش توصيفي - تحليلي است كه به‌صورت كاربردي منطقه‌اي خاص را با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي، داده‌ها و عوامل مؤثر بر توسعة گذشته و آتي شهر ارزيابي و مدل‌سازي كرده است. مدل LTM، تركيبي از توانايي‌هاي شبكه‌هاي عصبي مصنوعي و سيستم اطلاعات جغرافيايي، در اين پژوهش به كار رفته است. نخست داده‌ها به‌صورت رستري و پس از آن به‌صورت فرمت Acsi آماده و پس از ارزيابي تغييرات گذشته در شبكه‌هاي عصبي، نتايج به‌صورت نقشه‌هاي رستري تهيه شد. با انتخاب الگوي يادگيري و ساختار شبكه و نتايج روند توسعة شهري، توسعة احتمالي شهر تبريز براي سال 1405 مشخص شد. نتايج ارزيابي دورة 10ساله (1385 تا 1395) نشان‌دهندة توسعة رو به پيرامون و اسپرال شهري در تبريز است كه طي آن بيشتر زمين‌هاي پيراموني شهر به ساختار شهري تبديل شده است. ادامة اين روند براي توسعة شهر در سال‌هاي آتي، بيشتر زمين‌هاي كشاورزي و پيراموني شهر را تغيير خواهد داد كه نتايج توسعة احتمالي شهر در 1405 اين موضوع را نشان مي‌دهد و بيش از 3600 هكتار از زمين‌هاي پيراموني به توسعة شهري اختصاص خواهد يافت. اين امر باعث پيچيدگي مشكلات و چالش‌هاي شهري تبريز در آينده خواهد شد و ادامة اين روند توسعة اسپرال شهري ضمن افزايش مشكلات زيست‌محيطي، هزينه‌هاي توسعه و مديريت شهري را دوچندان خواهد كرد.
چكيده لاتين :
Urbanization is one of the main consequences of the Industrial Revolution, which has transformed the
process of urbanization and expanded immigration to cities. One of the main results of the
urbanization development in recent decades is land use change in cities and urban size growth, which
has caused urban sprawl growth to be one of the most important challenges of spatial planning and has
resulted in social and environmental damages. In recent years, planners, economists, ecologists and
urban managers have used a variety of models to assess changes in user behavior and to examine the
outcomes of these changes in the future, and these models are being developed day by day. The
purpose of this research is to evaluate the past development of Tabriz and predict these changes in the
future. The research method is descriptive-analytical, which is applied to the evaluation and modeling
of a specific area using satellite imagery and other data and factors influencing past development and
the future of the city. The LTM model, which combines the capabilities of artificial neural networks
and geographic information systems, has been used in this research. At first, the data were prepared as
raster and then in Acsi format. After evaluating the past changes in neural networks, the results were
prepared as raster maps. By selecting the learning pattern and network structure and the results of the
urban development process, a possible development of the city of Tabriz for 2024 was prepared. The
results of the evaluation a 10-year period (2006-2016) indicated the development of the periphery and
sprawl of the city in Tabriz, which most of the surrounding Lands of the city have become urban
structure, and with the continuation of this trend for the future development, most of the agricultural
land and the periphery will change. The results of the possible development of the city in 2024
indicated that more than 3600 hectares of peripheral lands will be allocated to urban development,
which will complicate Tabriz's urban problems and challenges, and continuing of the development of
Urban Sprawl, not only increases environmental problems, but also increases the cost of development
and management.
