تحليل نظرية تسليم مبتني بر بصيرت در قرآن كريم و جايگاه آن در الگوي مطلوب فرماندهي

Theory of Surrender Based on Insight in the Holy Qur'an and Its Position in the Desirable Command Model

زمينه و هدف: نظرية تسليم به معني انقياد محض در مقابل فرمان‌هاي الهي و اولياي معصوم و مبتني بر بصيرت حاصل از آموزه‌هاي قرآن كريم است. در نظام فرماندهي نيز نوعي از تسليم وجود دارد كه اطاعت محض از فرمانده، از شاخصه‌هاي يك فرمان‌پذير خوب تلقي مي‌شود. ازآنجاكه حتي تسليم در مقابل اولياي معصوم، مبتني بر بصيرت تسليم شوندگان است به‌طريق‌اولي در مقابل غيرمعصوم نيز تسليم بايد مبتني بر بصيرت اطاعت‌پذيران باشد. هدف اين تحقيق ارائه و تحليل مستندات قرآني و روايي در مورد اين نظريه است. اين تحقيق در پي ارائة اين ديدگاه است كه به خاطر جايگاه والاي اتصاف به بصيرت در آموزه‌هاي قرآن و سيرة معصومان(ص) توجه به آن در ترسيم الگوي مطلوب فرماندهي اهميت فراواني دارد. روش تحقيق: اين تحقيق به روش توصيفي و تحليل محتوا بوده كه با مراجعه به آيات قرآن كريم و سيره رفتاري و گفتاري معصومان(ص) انجام گرفته است. يافته‌ها و نتيجه‌گيري: در نظام فرماندهي اسلامي افزون بر اينكه خود فرمانده بايد بصير باشد، اِعمال فرماندهي بر فرمان‌بران نيز بايد بر اساس اصل بصيرت باشد يعني فرمانده و فرمان‌بر آگاهانه و با بينش ديني صحيح در سيستم فرماندهي عمل نمايند. هم مستندات قرآني و روايي تحت عناوين: بصيرت خداوند، بصيرت طبيعت، بصيرت كتب آسماني، بصيرت انسان، ابتناي اساس دين بر تفكر، دعوت پيامبر و پيروان بر اساس بصيرت، اتمام‌حجت، نفي تقليد، لزوم بصيرت همگان؛ و هم سيرة عملي معصومان ازجمله حضرت ابراهيم(ع) و امام حسين(ع) نشان‌دهندة اين مطلب بسيار مهم است.

Background and objectives: Surrender is a means of pure subjugation for divine and infallibles' orders based on insight from the teachings of the Holy Qur'an. There is also a kind of surrender in the command system where absolute obedience to the commander is considered to be one of the features of good obedient. Since even surrender to infallible Imams is based on the insights of the surrendered ones, the surrender of the surrendered ones to non-infallibles must also be based on the discretion of the obedient. The purpose of this research is to provide and analyze Quranic and narrative documents about this theory. This research seeks to provide a view that due to the high position of reconciliation with the insight in the teachings of the Qur'an and the manner of the Imams, paying attention to that is of considerable importance in designing a desirable command model.
Methodology: This research has been conducted using a descriptive and content analysis through referring to Quranic verses and behavioral and spoken words of the infallibles.
Findings and results: In the Islamic command system, in addition to the fact that the commander himself must be insightful, the actions of commanding the commanders must also be based on the principle of insight, that is, the commander and the obedient should perform consciously and with the correct religious belief in the command system. Both Qur'anic and narrative documents, including insight God, insight of nature, insight of heavenly books, insight of man, basis of religion on thought, invitation of the Prophet and followers based on insight, determination, negation of imitation, the necessity of insight of all people, as well as practical practices of the infallibles, including Prophet Ibrahim and Imam Hossein represent this very important point.