اكتشاف ذخاير زمين‌گرمايي در منطقه بوشلي- سبلان با استفاده از داده هاي مگنتوتلوريك

Exploration of geothermal resources using MT data in Bushi area- Sabalan, northwest of Iran

در اين مقاله اكتشاف منابع زمين‌گرمايي در منطقه بوشلي استان اردبيل با استفاده از داده ­هاي مگنتوتلوريك (MT) مورد بررسي قرار گرفته است. اين مطالعه بر اساس داده‌هاي 60 ايستگاه مگنتوتلوريك در منطقه ­اي به وسعت 90 كيلومترمربع در بوشلي، جنوب شرقي شهرستان نير، صورت گرفته است. ابتدا پردازش داده ­ها با استفاده از الگوريتم­ هايي مبتني بر روش­هاي پايدار و مقاوم در برابر نوفه صورت گرفته است. سپس تحليل ابعادي داده‌ها بر اساس پارامترهاي چولگي، چولگي حساس به فاز، بيضي­ وارگي و انديس‌هاي وزني نرمال شده مورد توجه واقع شده است. بر اساس اين تحليل­ها امتداد ساختارهاي منطقه بيشتر دوبعدي و با جهت شمالي- جنوبي تشخيص داده شد. در مرحله بعد عمليات مدل­ سازي وارون يك و دو بعدي روي داده ­ها در طول 12 پروفيل انجام گرفته است. بر اساس مقاطع مقاومت ويژه به دست آمده از اين مدل­ها و همچنين اطلاعات زمين‌شناسي، ساختارهاي احتمالي منطقه شناسايي و تفسير شده ­اند. نتايج مقاطع يك و دو بعدي مقاومت ويژه با تلفيق اطلاعات زمين‌شناسي، يك سيستم زمين‌گرمايي را نشان مي­دهد. موقعيت سه بخش اصلي اين سيستم شامل سنگ پوش، مخزن و منبع داغ زمين‌گرمايي به خوبي نشان داده شده است. بخش فوقاني اين سيستم يك منطقه با مقاومت ويژه حدود 10 اهم‌متر به عنوان پوشش رسي مخزن به خوبي نشان داده شده است. مخزن زمين‌گرمايي با مقاومت ويژه بيشتر (حدود 100 اهم‌متر)، در زير اين پوشش رسي قرار گرفته است. همچنين مقاطع مقاومت ويژه به دست آمده از مدل­سازي دوبعدي داده­ها، موقعيت منبع داغ زمين‌گرمايي را در زير مخزن زمين‌گرمايي در عمق بيشتر از 3000 متر، به خوبي نشان مي­ دهند. نتايج اين مطالعه موقعيت مخزن زمين‌گرمايي را در منطقه جنوبي محدوده مورد نظر با كشيدگي به سمت جنوب منطقه نشان مي­ دهد.

The exploration of geothermal resources in the Bushli area of Ardebil Province utilizing magnetotelluric (MT) data is presented in this paper. This study is performed on 60 MT stations in an area surface of 90 square kilometers of Bushli area, located in southeast of Nir district. The data has been processed using algorithms based on robust methods, which are resistant to noise. After that, dimensionality analysis has been applied to the MT data having appropriate limits of frequencies related to all stations. Considering dimensionality analysis results, the regional structures are mostly identified as two-dimensional structures with north - south strike direction. Regional structures have been interpreted following one dimensional (1D) and two dimensional (2D) inverse modeling applied on the data. The results of 1D and 2D inverse modeling integrated with geological data indicate that the upper part of the geothermal reservoir is composed of a low resistivity area at the depth of 500 to 2000 meters. Final results have shown that the location of the geothermal reservoir extends to the southern parts of the study area.