تحليل كارايي و بهره‌وري طرح‌هاي كلان انرژي و محيط زيست با استفاده از روش‌هاي تحليل پوششي داده‌ها (DEA)

Analyzing EfficiencyandProductivityof MainEnergy and Environment Projects Using Data Envelopment Analysis Techniques

طرح‌هاي ملّي و بين المللي مرتبط با مباحث انرژي و محيط زيست معمولاً به منظور ارائه راهكارهايي موثر براي صرفه جويي در مصرف منابع و همچنين كاهش ميزان آلاينده‌ها اجرا مي‌شوند. در اين راستا يكي از موارد با اهميت، حفظ سطح توليد ناخالص داخلي و جلوگيري از اتلاف بهره‌وري مي باشد. در اين تحقيق، با استفاده از تكنيك‌هاي ورودي تحليل پوششي داده‌ها و همچنين با در نظر گرفتن خروجي نامطلوب در مدل‌هاي كارايي پيشنهادي، در دو طرح بزرگ محيط زيستي اجرا شده در ايران، بهره‌وري و امكان كاهش مصرف از منابع مورد بررسي قرار گرفته و مولفه‌هاي شاخص بهره‌وري مالمكوئيست، مشتمل بر مقادير خالص فنّي، مقياس و فن آوري كارايي محاسبه شده است. به طوريكه در اين تحقيق با بررسي هاي انجام شده بر روي طرح هدفمندي يارانه‌هاي انرژي ايران و با توجه به ميزان آلاينده CO2 ناشي از مصرف سوخت‌هاي فرآورده‌هاي عمده نفتي و گاز طبيعي، رشد بهره‌وري محيط زيستي از جنبه فنّي حدود 7/56درصد محاسبه شده است. در صورتيكه از جنبه بررسي هاي فن آوري حدود 11/58درصد با كاهش روبرو بوده است. نتايج نشان مي‌دهد كه بدون كاهش در ميزان توليدات و خدمات، امكان كاهش در ميزان مصرف انواع سوخت و در نتيجه كاهش در ميزان آلاينده‌هايي نظير CO2 ناشي از مصرف ميسر نمي باشد. نتايج تحقيق بهره‌وري بر روي طرح تصفيه فاضلاب كلانشهر تهران، ميزان بهبود از نظر فنّي به حدود 1/80درصد را نشان مي دهد. همچنين استفاده از طرح‌ها و فن آوري‌هاي جديد، حدود 12/32 درصد سبب بهبود از نظر فن آوري به همراه داشته است. نتايج نشان مي‌دهد كه بدون كاهش در توليدات و خدمات مربوط به كلانشهر تهران، امكان صرفه جويي در برداشت از منابع آب تنها به ميزان 2/2 درصد امكان پذير مي‌باشد.

There are many national and internationl projects aimed to conservation energy and enviroment resources and decreasing pollutants. It is optima to maintain the level of gross products and services and prevent of productivity losses through such projects. This study uses input-orientated Data Envelopment Analysis and considers undesirable outputs for proposed efficiency models.Meanwhile it calculate malmquist productivity components related to two major environmental projects in Iran. The productivity index provided of iranian targeted energy subsidy plan improved about 756 percent technically,but it is worse about 11.58 percent technoloically. The results indicate that reduction fuels consumption consisting main petroleum products & natural gas and therefore reduction amount of pollutants such as CO2 is not possible without reduction the level of gross products and services, or with out applying higher technologies for fuels consumption improvement. The productivity index provided of metropolitan Tehran wstewater treatment plan improved about 1.80 percent technically. In addition, applying new plans and technologies caused to improvement the productivity index about 12 32 percent technologically. The results indicate that it is possible saving 2.2% of water resources without reduction the level of gross products and services of metropolitan Tehran.