معرفي نقوش اسطوره اي قالي قُلتوق

Introduction of Mythical Motifs of Gholtough Carpet

نگرش هاي فرهنگي در طول اعصار متفاوت ارتباط مستقيمي با ايجاد باورهاي اسطوره اي مردمان دارد، هرچند كه به لحاظ تقسيم بندي فرهنگي، هر يك از دوره ها محتواي مفهومي خاصي را در بر مي گيرد. نقوش دستبافته ها و اسطوره به تناسب طبقه بندي لحاظ شده براي طرح هاي فرش ايراني آنگونه كه از حيث به انواع مختلفي تقسيم مي شوند، بيشترين شكل هاي اسطوره اي را در بين نقوش گياهي و جانوري پديد آورده اند (دريايي، 1382، 83). نمي توان گفت كه ترسيم اين نقوش بر متن قالي دقيقاً منطبق با تأويل مفاهيمي است كه امروزه توسط بزرگترين اسطوره شناسان و جامعه شناسان و تاريخ دانان انجام مي شود، دانست. پس اين كلمات، زبان نوشتاري مردماني هستند كه قدرت انتقال چنين انديشه هايي را در وادي نقش و رنگ و پشم تجربه نموده اند. يكي از مهم ترين عوامل ارزش هاي هنري فرش هاي ايراني، نقوش به كار رفته در آن هاست، چگونه مي توان ارزش هاي اسطوره اي اين نقوش را شناساي كرد؟ از مناطق مهم قاليبافي ايران، روستاي قُلتوق در استان زنجان مي باشد. هنر- صنعت قاليبافي مدتها در اين منطقه رواج داشته و تا امروز ادامه يافته است به همين دليل به خوبي مي توان طرح ها و نقوشي را مشاهده كرد كه ريشه در ادوار گذشته دارند. قالي روستاي قُلتوق به عنوان جلوه اي از فرهنگ و هنر غني اين مرز و بوم، سال هاست كه مورد بي لطفي قرار گرفته و به دست فراموشي سپرده شده است، لذا به منظور احياء و زندگي دوباره به اين هنر، با نگاهي دقيق تر به عناصر موثر در شكل پذيري آن، نقشه هاي اصيل و خصوصيات اصلي نقوش شناسايي مي گردند تا بتوان از اين طريق، مفاهيم نمادين و اسطوره اي را باز شناخت و خيالات و عوالم روياهاي ناب يك بافنده را از نام و شرح آن فهميد. هدف و ضرورت: هدف شناسايي ارزش هاي اسطوره اي نقوش قالي قلتوق مي باشد و بيشترين ضرورت بررسي حاضر، رفع نيازهاي اطلاعاتي مبتني بر علايق محقق است. نوع و روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع تاريخي و روش بررسي آن توصيفي و تحليلي مي باشد. بر اساس اين روش، ابتدا تاريخچه مختصري از روستاي قلتوق شرح داده شده و سپس در مدخل آن، ويژگي هاي فني و ظاهري قالي اين منطقه مورد بررسي قرار گرفته و در پايان عوامل زيبا شناسانه تشريح گرديده است كه به نوعي پشتوانه فكري و فرهنگي نقوش اساطيري فرش بر ما آشكار مي گردد. نمونه آماري: مجموعه نقوش قالي قلتوق كه حجم آن 9 نمونه مي باشد.

Culturalattitudesduringdifferentperiodsare associated withmythologicalbeliefs ofthe people, however,regarding culturaldivision, each period contain a particularconcept. Hand-woven motifsand mythsinproportion to the categoriesof motifs in Persiancarpet are dividedinto several types, mostimportantly mythicfigureas plant and animalmotifs(Daryaei, 2003, 83). It cannot be saidthat such motifs oncarpetsare exactly equal to the interpretation ofthe concepts thattoday'sgreatestmythologists,sociologistsand historianspropose. Behind these motifs, there lies a written language of people who have experienced the powerto transfersuchideasin therealmofcolor andwool.One of themost importantartisticvaluesin Persian rugsis their motifs, and howwe can identifythemythic valuesof such motifs?GholtoughVillageinZanjan Province is one of the importantcarpet-weaving areas in Iran. Carpetart-industryhas prevailedin the areafor a longtime andhas survived until today,soits designs and motifscanberooted in thepastperiods.Carpetsof Gholtoughvillageasa manifestation ofthe richart and cultureof this landhave beenabandoned for years.Thus, in order torevivethis art, a closer look atthefactorsaffectingitsplasticity, its originaldrawingsanddesigns and its maincharacteristicsis necessary, so that its symbolicandmythicalconceptscan be identified, and imagination and of puredreamsofits weavercan be describedand understood.The aimisto identify themythic valuesof motifs in Gholtoughcarpetand to find needed information.This studyis historical, descriptiveandanalyticalin terms of method. Accordingly, firsta brief historyof Gholtoughvillagewill be provided and technical characteristicsandappearance ofthe carpets in the areaare studied.Finally, aestheticfactorsare describedwhich are the cultural and intellectualgrounds for mythologicalmotifson the carpet.Sample size for motifs of Gholtoughcarpethas been 9samples.