عنوان مقاله :
گفتمان باغ در فرش صفوي
عنوان به زبان ديگر :
Discourse in Safavid Rugs Garden
پديد آورندگان :
خواجه احمد عطاري، عليرضا دانشگاه هنر اصفهان - دانشكده صنايع دستي , آشوري، محمدتقي دانشگاه هنر - دانشكده هنرهاي كاربردي , اربابي، بيژن دانشگاه هنر اصفهان , كشاورز افشار، مهدي دانشگاه تربيت مدرس
كليدواژه :
باغ ايراني , گفتمان باغ , هنر صفوي , فرش صفوي
چكيده فارسي :
باغ، فارغ از شكل معمارانۀ آن، يكي از مفاهيم كليدي در تاريخ هنر ايران از دوران باستان تا عصر اسلامي به شمار مي‌آيد؛ به‌گونه‌اي كه در شكل‌دهي به فرم، مضمون، موضوع و محتواي بسياري از آثار هنري در هنرهاي مختلف، از جمله معماري اين سرزمين، نقشي محوري و تعيين‌كننده داشته است. هدف پژوهش حاضر بررسي اين مفهوم و جنبه‌هاي تعيين‌كنندۀ آن در هنر و فرهنگ دورۀ صفوي است. مسئله اين است كه باغ در جايگاه مفهوم فكري و معرفت‌شناختي چه نقشي در شكل‌گيري بسياري از جريان‌ها و آثار هنري دورۀ صفوي و به‌ويژه فرش داشته است؟ اين تحقيق بر اساس ماهيت و روش از نوع پژوهش‌هاي تاريخي ـ توصيفي ـ تحليلي به شمار مي‌آيد و از روش كتابخانه‌اي براي گردآوري داده‌ها بهره برده است. همچنين براي تحليل داده‌ها و رسيدن به پاسخ مسئله در اين تحقيق از نظريۀ گفتمان ميشل فوكو و نظريات لاكلا و موفه به‌عنوان چارچوب نظري استفاده شده است. نتيجۀ پژوهش نيز نشانگر آن است كه با توجه به ويژگي‌هاي تعيين‌كنندگي، نظم‌بخشي و معنادهي، مفهوم باغ در شكل‌دادن فرمي، مفهومي، مضموني و محتوايي، يك گفتمان معرفت‌شناختي در هنر دورۀ صفوي است؛ بنابراين، مي‌توان از باغ به‌عنوان گفتماني مسلط در هنر و فرش دورۀ صفوي ياد كرد.
چكيده لاتين :
Regardless of its architectural features, garden is one of the key concepts in Persian art history from the ancient times to the Islamic period with a significant role in different arts, especially in architecture, from conceptual, formal and also contents-based points of view.
The main aim of this research is a comprehensive study of garden concept and its significant role in Safavid art and culture.
This paper is to question the status of garden in the role of epistemology and thought concept in forming many of movements and artworks of Safavid period, esp. in the art of carpet weaving.
This Historic, descriptive and analytic research with its library-based data collection method practices Michael Foucault’s discourse theory and ideas of Laclau and Mouffé to analyze the gathered information.
Results show that regarding its conceptual, determinant and regulative characteristics, the concept of garden is an epistemological discourse in forming the configuration, concept and context of Safavid art. Accordingly, garden is a dominant discourse in art and rugs of Safavid period.
