واكاوي تيپولوژيك رويكرد زيست پذيري در بافت هاي فرسوده شهري (مطالعة موردي: بافت فرسودة بخش مركزي شهر زنجان)

The Typological Analysis of Livability Approach in Urban Worn-out Textures (Case Study: The Central Worn-out Texture in Zanjan)

تحليل زيست­ پذيري را در بستر شهر، بايد اَبَر متني تلقي نمود كه پيكره و اندام ­هاي شهر با منش ­هاي معنايي و معنوي شهروندان گره خورد ه­است و تفسير و تبيين زيست­پذيري شهري در پي سطح ­بندي و گونه­ شناسي عميق آن، از طريق كشف ذهنيت­ هاي منبعث از طريق بدن فضايي شده مي­ باشد. در اين راستا هدف پژوهش حاضر تحليل تيپولوژيك زيست­ پذيري در بافت فرسودة بخش مركزي شهر زنجان و ارائة پيشنهادات در جهت ارتقاء وضعيت زيست­ پذيري بافت فرسودة بخش مركزي شهر زنجان از طريق گونه ­شناسي آن مي ­باشد. با عنايت به شكاف ذهني فوق، انجام تحقيق حاضر مبتني بر راهبرد پس­كاوي بوده و نوع پژوهش (توصيفي - تحليلي) است. براي دست يازي به اين هدف، مباحث نظري از طريق مطالعات كتابخانه ­اي و جمع ­آوري اطلاعات تحليلي مورد نياز به طرق مشاهدة ميداني (مصاحبه با سرپرستان خانوار ساكن بافت (491 نمونه) از طريق ابزار پرسش­نامه صورت گرفت؛ همچنين به فراخور نياز تحقيق، از نرم­افزارهايSPSS و ArcGIS براي آماده­سازي و پردازش داد ه­هاي مورد نياز (تكنيك­هاي دندروگرام خوشه ­بندي – سلسله­ مراتبي وارد و تحليلANOVA ) در بخش مذكور استفاده شد. نتايج تحليل نشان داد با عنايت به وجود عوامل متفاوت تأثير­گذار بر وضعيت زيست­ پذيري؛ گونه ­هاي متفاوت از اين وضعيت در پهنة بافت فرسودة بخش مركزي شهر زنجان ظاهر شده ­است. اهميّت بررسي اين موضوع را مي­توان در دو محور عمده خلاصه نمود: ارزش نظري و ارزش عملي. ويژگي نظري اين مطالعه كمك به پيشرفت تخصصي و افزودن بر ادبيات علمي موضوع و برنامه ­ريزي زيست­ پذيري مي ­باشد، زيرا زيست­ پذيري بافت­ هاي فرسوده شهري از منظر گونه ­شناسي آن مورد بررسي قرار نگرفته و ارزش عملي پژوهش نيز به ­نوبة خود در تغيير، بهبود و اصلاح روش­ ها و الگوهاي مواجهه با برنامه­ ريزي بافت­ هاي فرسودة شهري خواهند بود.

The analysis of livability in city context should be considered as a hypertext which links between organs of city and the spiritual nature of citizens. The interpretation and explanation of urban livability through its leveling and deep typology analysis comes from discovery of underlying mentality through space body. However, this study aimed to analyze the typology of livability in central worn-out texture in Zanjan and provide suggestions for improving the livability of central worn-out texture in Zanjan. This study was based on post-mining strategy and the descriptive-analytic method was used. The data were collected using theoretical discussions through library studies and field surveys (interviews with households living in these textures (491 samples) through questionnaire). The collected data were analyzed using SPSS, Arc, and Gis (Clustering Dendrogram techniques, Ward hierarchy, and ANOVA analysis). The findings showed that due to existence of different factors affecting livability, different types of this situation has appeared in central worn-out texture in Zanjan. The importance of reviewing this issue may be summarized in two main areas: theoretical value and practical value. The theoretical feature of this study was contributing in development of specialty and scientific literature of planning of livability; the livability of urban worn-out textures had not been examined from its typological point of view. The practical value of research was its probable role in changing, improving, and modifying methods and patterns of dealing with urban worn-out textures planning.