تاثير آبياري، محلول‌پاشي متانول و تراكم بوته بر صفات مورفوفيزيولوژيكي، عملكرد و اجزاي عملكرد پنبه

Effect of irrigation, foliar application of methanol and plant density on morphophysiology traits, yield and yield components of cotton (Gossypium hirsutum L.)

به‌منظور ارزيابي اثر آبياري، محلول­ پاشي متانول و تراكم بوته بر صفات مورفوفيزيولوژيكي، عملكرد و اجزاي عملكرد پنبه، آزمايشي به‌صورت كرت­ هاي دوبار خرد شده در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1393 اجرا گرديد. دور آبياري (آبياري پس از 120 و 240 ميلي‌متر تبخير تجمعي از تشتك تبخير) به‌عنوان فاكتور اصلي، محلول­پاشي متانول (صفر، 10 و 20 درصد حجمي) به عنوان فاكتور فرعي و تراكم بوته (10 و 20 بوته در متر مربع) به عنوان فاكتور فرعي فرعي بود. نتايج نشان داد كه دور آبياري اثر معني­داري بر ارتفاع بوته‌، تعداد انشعابات ساقه اصلي، قطر ساقه، هدايت روزنه‌اي، شاخص كلروفيل، محتواي نسبي آب برگ، تعداد غوزه در متر مربع، عملكرد پنبه دانه و الياف، عملكرد وش و عملكرد بيولوژيك داشت. با كاهش دور آبياري از 240 به 120 ميلي‌متر تبخير تجمعي اين صفات به طور معني­دار و به‌ترتيب 16/3، 48/8، 25/3، 105/4، 11/6، 23/6، 60/9، 60/8، 76/6، 68/9 و 55/6 درصد افزايش يافت. محلول­ پاشي متانول نيز تعداد غوزه در متر مربع و عملكردهاي دانه، الياف، وش و بيولوژيك را به طور معني­داري افزايش داد. همچنين ارتفاع بوته، تعداد غوزه در مترمربع و عملكردهاي دانه، الياف، وش و بيولوژيك با افزايش تراكم از 10 به 20 بوته در متر مربع، به‌طور معنيدار و به‌ترتيب 14/4، 23/5، 15/4، 26/7، 2/21 و 6/17 درصد افزايش يافت. به‌طور كلي بر اساس نتايج اين آزمايش تيمار آبياري پس از 120 ميلي‌متر تبخير از تشتك تبخير، محلول‌پاشي 10 درصد حجمي متانول و تراكم 20 بوته در مترمربع براي زراعت پنبه در بيرجند مناسب به نظر مي­رسد.

In order to evaluate the effect of irrigation, foliar application of methanol and plant density on morphophysiological traits, yield and yield components of cotton, a split-split-plot experiment based on randomized complete block design with three replications was conducted in Birjand, Iran in 2014. The main plots were irrigation interval (irrigation after 120 and 240 mm cumulative evaporation), the sub-plots were methanol spray (0, 10and 20 volume percent) and the sub-sub-plots were plant density (10 and 20 plants. m^-2). The results showed that irrigation interval significantly affected plant height, branch number of main stem, stem diameter, stomatal conductivity, chlorophyle index, relative water content, boll number per m², yields of seed, lint, seed cotton and biological. As decreased irrigation interval from 240 to 120 mm cumulative evaporation, these traits significantly increased by 16.3, 48.8, 25.3, 105.4, 11.6, 23.6, 60.9, 60.8, 76.6, 68.9 and 55.6%, respectively. Also, foliar application of methanol significantly increased boll number per m², yields of seed, lint, seed cotton and biological. Moreover, plant height, boll number per m², yields of seed, lint, seed cotton and biological increased by 14.4, 23.5, 15.4, 26.7, 21.2 and 17.6 %, respectively with the increase in olant density from 10 to 20 plants. m^-2. The results showed that irrigation after 120 mm cumulative evaporation, application of 10volume percentof methanol and density of 20 plants. m^-2 are suitablefor thecultivation of cotton in Birjand, Iran.