ارتباط الگوهاي غذايي غالب با اضافه وزن يا چاقي در دختران نوجوان ايراني

The association between major dietary patterns and overweight or obesity among Iranian adolescent girls

سابقه و هدف: مطالعات اندكي رابطه الگوهاي غذايي با اضافه وزن يا چاقي در نوجوانان را بررسي كرده اند. هدف مطالعه حاضر، تعيين اين رابطه در نمونه اي از دختران نوجوان ايراني بود. مواد و روش ها: 400 دانش آموز دختر دبيرستاني 17-14 ساله شهر اهر در اين مطالعه مقطعي شركت كردند. پس از تكميل پرسشنامه هاي اطلاعات عمومي و بسامد خوراك نيمه كمي، شاخص هاي تن سنجي آنها اندازه گيري شد. الگوهاي غذايي با روش تحليل عاملي شناسايي شدند. نسبت شانس براي داشتن اضافه وزن يا چاقي در ارتباط با الگوهاي غذايي نيز با آناليز رگرسيون لجستيك محاسبه شد. يافته ها: 3 الگوي غذايي غالب شناسايي شد. پس از تعديل اثر مخدوشگرهاي احتمالي، افرادي كه نمره بالاتري از الگوي غذايي ناسالم (غني از مايونز، غلات تصفيه شده، سيب زميني سرخ شده، غلات تصفيه نشده، لبنيات پرچرب، گوشت احشاء و گوشت قرمز يا فرآوري شده) يا سالم (غني از سبزيجات، حبوبات، سيب زميني آب پز، ميوه و آبميوه، روغن هاي مايع، زيتون، ماهي، لبنيات كم چرب و طيور و ماكيان) داشتند، نسبت به افراد داراي نمره پايين تر، به ترتيب از شانس بيشتر (0/001 >P و 5/03-1/81 :CI 95% و 3/02 =OR) و كمتري (0/001 >P و 0/29-0/09 :CI 95% و 0/17 =OR) براي داشتن اضافه وزن يا چاقي برخوردار بودند. نتيجه گيري: نتايج اين پژوهش نشان دهنده وجود الگوهاي غذايي بارز و خاص در دختران نوجوان ايراني و ارتباط آنها با اضافه وزن يا چاقي بود.

Background and Objective: Few studies have examined the association between dietary patterns and overweight or obesity among adolescents. The aim of present study was to determine the association between major dietary patterns and overweight or obesity in a sample of Iranian adolescent girls. Materials and Methods: A group of 400 high school girl students aged 14-17 living in Ahar، Iran، participated in this cross-sectional study. Semi-quantitative food frequency and general questionnaires were completed for all participants and their anthropometric characteristics were determined. Factor analysis was used to identify major dietary patterns. Odds ratios (ORs) for having overweight or obesity in relation to identified dietary patterns were estimated using multivariate logistic regression analysis. Results: Three major dietary patterns were identified. After adjusting for potential confounders، participants who had higher scores for the unhealthy (high consumption of mayonnaise، refined cereals، French fries، nonrefined cereals، high-fat dairy، organ meats، and red or processed meats) and the healthy (high consumption of vegetables، legumes، potatoes، fruit and fruit juices، liquid oils، olive، fish، low-fat dairy، and poultry) dietary patterns were more (OR=3.02، 95% CI: 1.81-5.03، P˂0.001) and less (OR=0.17، 95% CI: 0.09-0.29، P˂0.001) likely to have overweight or obesity، respectively، compared to participants with lower scores. Conclusion: The results of this study suggest that clear and specific dietary patterns can be identified among Iranian adolescent girls، which are related to risk of overweight or obesity.