كاربرد نظريه رفتار برنامه ريزي شده براي پيش بيني قصد و رفتار استفاده از راهبردهاي سواد سلامت در پرستاران

Applying the Theory of Planned Behavior to Predicting Nurse’s Intention and Behavior in Using Health Literacy Strategies in Patient Education

مقدمه: امروزه سواد سلامت يكي از مهمترين اولويت‌ها جهت ارتقاء كيفيت خدمات بهداشتي درماني بوده و يكي از مهمترين اهداف آن، بهبود ارتباط بيمار- درمانگر در حيطه آموزش به بيمار مي‌باشد. لذا هدف مطالعه حاضر بررسي عوامل تاثير گذار بر قصد و رفتار پرستاران جهت بكارگيري راهبردهاي سواد سلامت در آموزش به بيمار بر اساس نظريه رفتار برنامه ريزي شده مي‌باشد. روش بررسي: مطالعه‌اي توصيفي- تحليلي به شيوه مقطعي بر روي 148 پرستار در بيمارستان آموزشي الزهراي شهر اصفهان انجام شد. نمونه‌هاي مورد پژوهش به روش نمونه گيري تصادفي آسان انتخاب شدند. قصد و رفتار پرستاران در خصوص بكارگيري راهبردهاي سواد سلامت در آموزش به بيمار توسط پرسشنامه مبتني بر نظريه رفتار برنامه ريزي شده مورد سنجش قرار گرفت. اﻃﻼﻋــﺎت ﺟﻤــﻊآوري ﺷــﺪه ﺑــﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از آزﻣــﻮن‌ﻫــﺎي آناليز واريانس يكطرفه، t مستقل، ﺿـــﺮﻳﺐ ﻫﻤﺒـﺴﺘﮕﻲ پيرسون و رگرسيون خطي در ﻧﺮم اﻓﺰار آﻣﺎري SPSS v.17 ﺗﺠﺰﻳـﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ شد. يافته‌ها: بين ميانگين نمره رفتار پرستاران و متغير‌هاي وضعيت تاهل، شركت در كلاس‌هاي بازآموزي، نوع استخدامي، سابقه كار، پست سازماني ارتباط معنادار آماري وجود داشت. توان پيشگويي كنندگي رفتار پرستاران در خصوص بكار گيري راهبرد‌هاي سواد سلامت در آموزش به بيماران توسط سازه‌هاي نظريه رفتار برنامه ريزي شده 31 درصد بود. از ميان سازه‌هاي اين نظريه، كنترل رفتاري درك شده بهترين پيشگويي كننده قصد (0/417= β) و رفتار (0/319= β) آزمودني‌ها براي بكارگيري راهبردهاي سواد سلامت در آموزش به بيمار بود. نتيجه گيري كلي: نتايج اين مطالعه نشان داد كه سازه كنترل رفتاري درك شده بهترين پيشگويي كننده قصد و رفتار پرستاران بوده و لذا پيشنهاد مي‌شود كه برنامه‌هاي آموزشي مدون در خصوص بكار گيري راهبردهاي سواد سلامت در آموزش به بيمار جهت اثر بخشي بيشتر آن بر سازه كنترل رفتاري درك شده به طور ويژه توجه گردد.

Background & Aims: Health literacy is one of the most important priorities for improving health care quality through enhancing patient- provider communication. Implementing health literacy strategies enables nurses to provide information and instructions for patients in a manner that is more commensurate and understandable. The purpose of this study was to investigate the factors affecting nurses’ intention to implement health literacy strategies in patient education based on theory of planned behavior. Material & Methods: A cross- sectional study conducted among 148 nurse practitioners of Al-Zahra Hospital affiliated to Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran, using descriptive-analytical method. Data collected via standardized questionnaire based on theory of planned behavior constructs and analyzed by SPSS v.17 using ANOVA, Independent T-test, Pearson correlation and linear regression. Results: There were statistically significant correlation between using health literacy strategies and marriage status, attending in retraining courses, employment type, job history, and job status. Perceived behavioral control was the most powerful predictor of intention (β= 0/417) and use health literacy strategies in patient education and behavior of nurses (β=0/319). Conclusion: According to the findings of this study, perceived behavioral control is a powerful determinant of nurses’ intention and behavior of using health literacy strategies in patient education. Hence we recommend nurse educators to pay special attention to the constructs of this theory mainly perceived behavioral control in retrain courses about patient education and health literacy strategies.