تحليل تجربي تأثير ماليات‌هاي مستقيم بر توزيع درآمد در ايران: كاربرد مدل خودرگرسيون برداري عامل افزوده

پيامدهاي نامطلوب اجتماعي و اقتصادي افزايش نابرابري درآمدي در جامعه، دولت­ها را بر آن داشته تا بهبود توزيع درآمد را در صدر اولويت­هاي خود قرار دهند و در قالب سياست توزيع مجدد درآمد، تخصيص بهينه منابع و تثبيت شاخص­هاي اقتصاد كلان، برنامه­هاي كاهش نابرابري را پيگيري نمايند. ماليات علاوه بر آن­كه از مهمترين منابع درآمدي دولت­ هاست، يكي از ابزارهاي سياستي موثر در بهبود توزيع درآمد است. در اين مقاله با به­كارگيري روش نوين خودرگرسيون برداري عامل­افزوده (FAVAR) و داده­هاي فصلي طي دوره 1393-1369 براي 99 متغير اقتصاد كلان، تأثير ماليات­هاي مستقيم بر ضريب جيني به­عنوان شاخص توزيع درآمد، بررسي شده است. توابع واكنش آني حاصل از برآورد مدل نشان مي­دهد كه يك شوك مثبت به اندازه يك انحراف معيار در ماليات­هاي مستقيم، منجر به كاهش پايدار ضريب جيني و بهبود توزيع درآمد مي­شود. همچنين نتايج تجزيه واريانس نشان مي­دهد كه شوك­هاي مالياتي بعد از فصل چهارم بيشترين سهم از تغييرات مربوط به ضريب جيني را به ­خود اختصاص داده است كه اين امر اهميت موضوع ماليات­ها در توزيع درآمد جامعه را نشان مي­دهد. مطالعه حاضر همچنين فرضيه كوزنتس براي ايران را مورد تأييد قرار نمي­دهد