تاثير ماساژ بازتابي كف پا بر شدت خستگي بيماران همودياليزي

The effect of foot reflexology on severity of fatigue in haemodialysis patients

پيش زمينه: خستگي يكي از نشانه هاي شايع در بيماران تحت درمان بادياليز است. يكي از اقداماتي كه به عنوان مداخله پرستاري مي توان استفاده كرد، ماساژ بازتابي است . اين پژوهش با هدف تعيين تاثيرماساژ بازتابي كف پا بر خستگي بيماران تحت درمان با همودياليز انجام گرديد. موادو روشها: مطالعه كارآزمايي باليني دوگروهي است كه بر روي بيماران همودياليزي مراجعه كننده به دو بخش دياليز شيخ هادي هادوي وولي عصر(عج) بيرجند انجام شد. با تخصيص تصادفي 70 بيمار به دوگروه مداخله وشاهدتقسيم شدند. در گروه آزمون، رفلكسولوژي طي 3 هفته، سه بار در هفته و به مدت 16 دقيقه براي هر بيمار انجام شد و گروه كنترل مراقبتهاي روتين رادريافت كردند. از پرسشنامه جمعيت شناسي و سنجش شدت خستگي FSS براي جمع آوري اطلاعات استفاده شد. داده ها در نرم افزار SPSS 21 وارد و با آزمون هاي آماري T-test مستقل، آناليزواريانس تكرار شده و تست تعقيبي بون فروني در سطح آلفاي مساوي با 0/05 آناليز شد. يافته ها: آناليزداده ها نشان دادشدت خستگي بلافاصله بعد از مداخله بين دو گروه تفاوت معني داري (t=-2.790, α=0.007) و يك هفته بعد از مداخله نيز بين دو گروه تفاوت معني داري دارد (t=-2.545, α=0.014) آزمون بونفري نشان داد كه تفاوت معني داري بين مرحله اول با دو مرحله بعد وجود دارد ولي تفاوت معني داري بين دو مرحله ي بعد از مداخله وي ك هفته پس از آن وجود ندارد. نتايج تحليل واريانس با اندازه گيري مكرر نشان داد بين مراحل مختلف از نظر ميانگين نمره شدت خستگي در گروه ماساژتفاوت آماري معني داري وجود دارد. اما بين مراحل مختلف از نظر ميانگين نمرة شدت خستگي در گروه شاهد تفاوت آماري وجود دارد (P=1/000). بحث و نتيجه گيري: با توجه به نتايج اين مطالعه، ماساژ بازتابي پا بر كاهش شدت خستگي بيماران همودياليزي تأثير دارد. بنابراين در صورت تأييد نتايج در مطالعات گسترده تر، پرستاران بخش همودياليز مي توانند به عنوان مداخله اي ايمن، غيرتهاجمي و مقرون به صرفه از آن استفاده نمايند.

Background and Aims Fatigue is a common symptom in patients undergoing hemodialysis that could be an adverse effect. Reflexology is a nursing intervention that could reduce fatigue. This study aimed to determine the effects of foot reflexology on fatigue in patients undergoing hemodialysis. Materials & Methods A clinical trial was conducted in hemodialysis patients attending Shaikh Hadi Hadavi & Vali Asr Hospital in Birjand, 2017. Using randomized sampling 70 patients were allocated into two groups: intervention & control group. The patients in intervention group received foot reflexology and the patients in control group received only routine care. Fatigue Severity Scale was used to measure fatigue level before, immediately after, and one week after the intervention. Data was analyzed with SPSS 21 software, repeated measures variances, independent t-test and Bonferroni test. Statistical significant levels set at p<0.05. Results The results showed a significant difference between the reflexology group and control group immediately after (t=-2.790, α=0.007) and one week after (t=-2.545, α=0.014) intervention (p<0.001). The Bonferroni test showed significant difference between first time with another times (immediately after, and one week after) but not significant difference between immediately after, and one week after the intervention. Analysis variances with repeated measures showed a significant difference in reflexology group fatigue mean scores before, immediately after, and one week after the intervention (p<0.001). In reflexology group, there was a significant difference between before into other times, whereas between other times (2 & 3) not significant differences (p=1.000). Conclusion Considering the results of this study regarding the effect of foot reflexology massage on reduce of fatigue in hemodialysis patients, in the case of results conformity in larger studies, it can be used as a safe, effective, applicable and affordable intervention in decreasing patients' fatigue in health care centers and hospitals.