پژوهشي دربارۀ نقش برجستۀ ساساني شهر ري

يكي از آثار نابودشدۀ دورۀ ساساني در شهر ري، نقش برجستۀ ناتمامي است كه جهانگردان زيادي از آن نام برده اند، آن را توصيف كرده اند و يا معدودي از آنان طرحي از آن انداخته اند. در سالهاي پاياني حكومت فتحعلي شاه قاجار، اين نقشِ ناتمام پاك و تصوير خود فتحعلي شاه به جاي آن حك شد. از آنجا كه آثار ساساني يافت شده در ري اندك است، بررسي اين نقش و يافتن فردي كه تصويرش در اين نقش برجسته حكاكي شده، داراي اهميت خاصي است. پژوهش هاي انجام شده دربارۀ اين نقش برجسته معدود است و نظرات گوناگوني را نيز شامل ميشود. هدف اين مقاله ابتدا معرفي كامل اين نقش برجستۀ نابودشده و سپس ارائه يك فرضيۀ جديد درباره شخصيت حكاكي شده در آن است. روش پژوهش، بررسي متنهاي تاريخي و مقايسۀ تمام اسناد به جاي مانده تصويري از اين نقش برجسته است. با مقايسۀ اجزاي هر تصوير با يكديگر و دو نقش برجستۀ نقش رستم در فارس، مشخص شد كه شخص حكاكي شده به احتمال بهرام دوم يا سوم ساساني بوده است. در اين مقاله در پي آنيم كه به دو پرسش پاسخ دهيم: تصويرهاي موجود از نقش برجستۀ ساساني شهر ري چه تشابهات و تفاوتهايي با هم دارند و شخص حجاري شده در اين نقش برجسته كيست؟