مقدمه اي بر مطالعه و شناخت باغ هاي اردشير خوره (گور) در دورة ساساني و اوايل اسلامي

اردشير بنيانگذار شاهنشاهي ساساني، دشت فيروزآباد )اردشيرخوره/ گور( را به عنوان اولين تختگاه خود انتخاب و با كمك مهندسان خبره، با به كار بستن يك نظام منسجم و منظم انتقال آب، اين ِ دشت را براي استقرار گسترده قابل سكونت كرد. اين نظام مديريت آب، چنان خوب به اجرا در آمده بود كه توانست دشت را تا چهار قرن بعد از فروپاشي دولت ساساني، به عنوان مركزي تجاري و كشاورزي در جهان آن روز، مطرح كند. بنا بر منابع تاريخي، قسمت اعظم زمين هاي كشاورزي دشت فيروزآباد به باغ هايي اختصاص يافته بود كه شهر گور )اردشيرخوره( را از هر دروازه تا فاصلۀ حدود يك فرسنگ )شش كيلومتر( در بر مي گرفت. بنابراين مطالعه و شناسايي محدودۀ باغ هاي اردشيرخوره و راست آزمايي آنچه منابع تاريخي در اين خصوص ذكر كرده اند، از مهم ترين اهداف پژوهش حاضر است. همچنين با توجه به رشد سريع شهرنشيني و از بين رفتن تدريجي شيوه هاي سنتي انتقال آب طي 50 سال اخير، ضروري بود تا به باغداري و نقش آن در رشد صنعتي و كشاورزي شهر گور در دوران شكوفايي آن پرداخته شود. اين پژوهش، با رويكردي تاريخي ـ تطبيقي و با استفاده از مطالعات ميداني و كتابخانه اي و تطبيق آنها با يكديگر، به مطالعۀ محدودۀ باغ هاي اردشيرخوره در دوران ساساني و اوايل اسالمي مي پردازد. مطلاعات باستان شناختي نگارندگان، روشن ساخت كه آنچه در منابع تاريخي در مورد محدودۀ باغ هاي شهر اردشيرخوره آمده است، قابل اثبات است و حتي به نظر مي رسد گسترۀ اين باغ ها از هر دروازۀ شهر از يك فرسنگ نيز فراتر مي رفته است.