پديد آورندگان :
پورمحمد، مهدي پژوهشكده علوم شناختي، تهران، ايران , شمسا، روح الله پژوهشكده علوم شناختي، تهران، ايران , ترابي، ليلا پژوهشكده علوم شناختي، تهران، ايران
كليدواژه :
زبان شناسي شناختي , چند معنايي , پيشوند «فرو » , شبكۀ شعاعي
چكيده فارسي :
مقدمه: هدف اين پژوهش، بررسي ارتباط فرآيند چند معنايي يكي از پيشوندهاي فعلي زبان فارسي با رويكردي شناختي است. در واقع با رويكرد معناشناسي شناختي، پيشوندهاي فعلي نيز معناي خاص خود را دارند كه آن معنا را به فعل ميزبان مي‌افزايند و با تركيب با آن، فعلي با معنايي جديد مي‌آفرينند. پيشوند «فرو» يكي از پيشوندهاي فعلي پربسامد در زبان فارسي است كه با پيوستن به فعل‌هاي مختلف، نوعي ساختار معنايي شعاعي را تشكيل مي‌دهد. در اين مقاله به تحليل معاني پيشوند «فرو» از منظر شناختي پرداخته شده است.
روش‌كار: ابتدا تمامي فعل‌هاي پيشوندي با پيشوند «فرو» از كتاب فرهنگ سخن گردآوري و سپس داده‌هاي مزبور طبق مفاهيم شناختي چند معنايي، مقوله‌بندي و طرحواره تحليل شدند. بر اين اساس با مشخص كردن شبكۀ شعاعي اين پيشوند، معناي سرنموني، شبكۀ معنايي و ساختار اين پيشوند در قالب يك مقولۀ شعاعي تعيين گرديد. در نهايت، براي تحليل شبكۀ معنايي اين پيشوند از تعامل مكاني شيء متحرك (Trajector) و ثابت (Landmark) استفاده شد.
يافته‌ها: نتايج حاصل از تحليل‌ها نشان مي‌دهد معناي سرنموني اين پيشوند «پايين و زير» است و معاني حاشيه‌اي و خوشه‌اي آن نيز كه شامل چند گروه مي‌باشند، عبارت‌اند از: ثبوت و وقفه، عقب، كنار، تقليل، تحقير، كنترل و غيره. همچنين همۀ معاني حاشيه‌اي با معناي اصلي يعني «پايين» در ارتباط هستند. به عنوان مثال معناي «پايين» در مفاهيم تقليل، تحقير، وقفه نهفته است.
نتيجه‌گيري: با بررسي پيشوند فعلي «فرو» در چارچوب معناشناسي شناختي به اين نتيجه رسيديم رويكرد شناختي علاوه بر معاني مختلف يك پيشوند و كاربردهاي آن در بافت‌هاي مختلف، روابط مفهومي بين اين معاني را هم نشان مي‌دهد و لذا در مقايسه با رويكردهاي سنتي تحليل بهتري از معناشناسي پيشوندها ارائه مي‌دهد.
چكيده لاتين :
Introduction: The purpose of this study was to investigate the relationship between the
polysemy of one of the verb prefixes of the Persian language using a cognitive approach.
With the cognitive semantics approach, the verb prefixes have their own meanings that
add the meanings to the host’s verb, and, in fact, by combining with it, a verb with a
new meaning is created. The prefix “forou” is one of the most prevalent verb prefixes in
Persian, which, by joining different verbs, forms a kind of radial semantic structure. In
this article, we analyze the meanings of the “forou” prefix from a cognitive perspective.
Methods: First, all the preceding verbs with the prefix “forou” were retrieved from the
book “Culture of Speech” (Sokhan) and then analyzed according to the cognitive semantic
concepts, Polysemy Categorization and Schema. Accordingly, by specifying the
radial category of this prefix, the Prototypical meaning, the semantic network and the
structure of this prefix were determined in the form of a radial category. Finally, in order
to analyze the semantic network of this prefix, the spatial interactions of the trajector
(TR) and the landmark (LM) were used.
Results: The results obtained from the analyses indicate that the prototypical meaning
of this prefix is “down and below”, and its semantic networks, which include several
groups, are: reduction, humiliation, fixity and pause, degradation, etc. Also, all semantic
meanings are associated with the main meaning. For example, the meaning of “down” in
the concepts of reduction, humiliation, is interrupted.
Conclusion: With studing the prefix “Forou” in terms of a cognitive semantics approach,
we found that the cognitive approach, in addition to the different meanings of a prefix
and its applications in different contexts, it proves the conceptual relationships between
these meanings. Therefore, it provides a better analysis of semantics of prefixs compared
with traditional approaches.
