آموزش معيارهاي اخلاق پژوهش: ضرورتي انكارناپذير در برنامه‌هاي درسي آموزش عالي

Education of Standards of Research Ethics: The Undeniable Necessity of Higher Education Curricula

زمينه: توجه به اهميت رعايت اصول اخلاق پژوهشي در روند تحقيق و لزوم آموزش آن در برنامه­ هاي درسي، مطالعه حاضر با هدف بررسي نگرش دانشجويان دكتري نسبت به رعايت اصول اخلاق پژوهش با تأكيد بر اهميت آموزش اخلاقيات پژوهشي صورت پذيرفته است. روش كار: مطالعه حاضر، كاربردي و از نوع توصيفي- پيمايشي مي‌باشد. جامعه شامل كليه دانشجويان دكتري دانشگاه فردوسي مشهد است كه در سال تحصيلي 89-90 در دانشكده­هاي مختلف اين دانشگاه مشغول به تحصيل مي­باشند. 186 دانشجو از گروه­هاي مختلف، طبق فرمول حجم نمونه و به شيوه تصادفي طبقه­اي انتخاب و پرسشنامه اخلاق پژوهشي سيلور را تكميل نمودند. يافته‌ها: 1. دانشجويان مورد بررسي به جز در مؤلفه تحليل داده‌ها، در نمره كلي اخلاق در پژوهش و ساير مؤلفه‌هاي آن به حد مطلوبي دست يافته‌اند. 2. دانشجويان دختر نسبت به دانشجويان پسر در سطح مطلوب‌تري از اخلاق در پژوهش قرار دارند.3. بين سه گروه علوم انساني، تجربي و مهندسي تفاوت معناداري بين ميانگين نمره اخلاق پژوهش وجود ندارد. 4. بين ميزان اخلاق پژوهشي دانشجوياني كه آموزشِ اخلاق پژوهش را كسب كرده‌اند با گروهي كه اين آموزش‌ها را كسب نكرده‌اند، تفاوت معناداري وجود دارد. 5. بين نوع آموزش، در ميزان اخلاق پژوهشي تفاوت معناداري وجود ندارد. 6. بين ميانگين نمره اخلاق در پژوهش دانشجويان علاقه‌مند به فعاليت‌هاي پژوهشي و دانشجويان غير علاقه‌مند تفاوت معناداري وجود دارد. نتيجه گيري: با عنايت به يافته‌هاي فوق، توجه به آموزش اصول اخلاقي در روند تحقيق به‌عنوان بعد مغفول فعاليت‌هاي پژوهشي در برنامه‌هاي درسي آموزش عالي توصيه مي‌‌شود.

Background: Given the importance of research ethics in the process of research and the need for its training in the curriculum, this study aimed to assess attitudes of Ph.D students towards research ethics principals with an emphasis on the importance of research ethics training. Methods: This study is an applied and descriptive survey. Population studied in the present study included all Ph.D students in Ferdowsi University of Mashhad studying at the University faculties in the 2010-2011. 186 students from different groups were selected randomly according to the samples formula and completed Sailor's research ethics questionnaire. Results: 1 – Exclude of data analysis component, the average score of students in the general research ethics and other components have found to be in desired level. 2- Female students are in a more appropriate level of research ethics than male students. 3 –There was no significant difference between the three groups of Humanities, Engineering and Experimental in the mean score of research ethics. 4 –There exists a significant difference between students who somehow have been trained about research ethics with other groups who have not been trained. 5 -There is no significant difference between the type of training and the amount of research ethics. 6 -There is a significant difference between the average research ethics scores of students interested in research activities and other students who were not interested. Conclusion: According to the results obtained, it is recommended to pay attention to the training of research ethics in the process of researching in higher education curricula as a neglected aspect of research activities.