بررسي مقاومت ژنوتيپ‌هاي بومي گندم نان نسبت به بيماري سفيدك پودري

Investigation of resistance of Iranian bread wheat landraces to powdery mildew disease

تعداد 17 ژنوتيپ بومي از كلكسيون گندم نان بانك ژن گياهي ملي ايران براي مقاومت به بيماري سفيد پودري در شرايط مزرعه‌ و گلخانه‌ مورد ارزيابي قرار گرفتند. آزمايش مزرعه‌اي در سه كانون آلودگي ساري، گرگان و مغان تحت آلودگي طبيعي انجام گرفت و واكنش ژنوتيپ‌ها در مرحله گياه بالغ ارزيابي شد. به منظور انجام ارزيابي در مرحله گياهچه‌اي، جدايه‌هاي عامل بيماري از مناطق آلودگي جمع‌آوري گرديده و با استفاده از ارقام افتراقي، پاتوتيپ آنها تعيين شد. نتايج نشان داد كه متوسط سطح مقاومت ژنوتيپ‌ها نسبت به بيماري در ساري و گرگان، مشابه و پايين‌تر از مغان بود. در مجموع 10 پاتوتيپ متفاوت شناسايي گرديد كه همگي براي ژن‌هاي مقاومت Pm3a، Pm3c، Pm3g، Pm4a، Pm5، Pm6، Pm8 و Pm2 داراي فاكتور بيماريزايي بودند. ارقام Shamrock (با ژن مقاومت ناشناخته)، Normandie (Pm1+ Pm2+ Pm9)، Axona (Pm2+Pm3d+Mld)، Maris Dove (Mld+Pm2) و Wembley (Pm12) در برابر همه پاتوتيپ‌ها، واكنش مقاومت نشان دادند. ژنوتيپ‌هاي 8 و 12 در برابر تمام پاتوتيپ‌ها مقاوم بودند. الگوي واكنش ژنوتيپ 7 مشابه با رقم افتراقي Transfed بود و لذا وجود ژن مقاومت Pm7 در آن احتمال داده شد. ژنوتيپ‌هاي 4 و 11 در مرحله گياه بالغ بصورت مقاوم يا نيمه مقاوم ظاهر شدند ولي در مرحله گياهچه‌اي در برابر تمام پاتوتيپ‌ها حساس بودند و به عنوان ژنوتيپ‌هاي داراي مقاومت گياه بالغ شناسايي شدند. نتايج اين تحقيق منجر به شناسايي انواع مقاومت گياهچه‌اي و گياه بالغ با تركيبات ژني متفاوت در ژنوتيپ‌ها مورد ارزيابي شد كه در برنامه‌هاي اصلاحي قابل استفاده مي‌باشد.

Resistance to powdery mildew disease were evaluated using 17 wheat landraces in the field and greenhouse environments. The field experiment was performed at three disease hotspots in Sari, Gorgan and Moghan under natural disease incidence and the reaction of the genotypes was evaluated at adult plant stage. In order to evaluate the resistance of the genotypes at seedling stage, the isolates of the disease were collected from different regions and the pathotypes were identified by inoculation on the differential varieties. The results of field evaluation indicated that the average reaction level of genotypes to the disease in Sari and Gorgan was similar and lower than Moghan. 10 pathotypes were identified, all of which had virulence factors for Pm2, Pm3a, Pm3c, Pm3g, Pm4a, Pm5, Pm6 and Pm8. Shamrock (with unknown R gene), Normandie (Pm1+ Pm2+ Pm9), Axona (Pm2+Pm3d+Mld), Maris Dove (Mld+Pm2) and Wembley (Pm12) varieties were resistant to the all pathotypes. The presence of Pm7 was postulated in genotype 7, so that the resistance spectrum of this genotype was similar to Transfed. Genotypes 4 and 11 appeared resistant or moderately resistant at adult plant stage while they were susceptible to the all pathotypes at seedling stage and therefore, they were identified as genotypes with adult plant resistance. The total results of this research led to identification of seedling and adult plant resistance sources with different resistance gene combinations which could be exploited in breeding programs.