بررسي تنوع ژنتيكي رقم هاي گندم نان( Triticum aestivum L.) به كمك نشانگرهاي ريزماهواره و تجزيۀ ارتباطي براي دو صفت پرولين و فروكتان در شرايط تنش سرماي بهاره

Genetic Diversity of Bread Wheat Cultivars Using SSR Marker and Relationship Analysis for Two Traits Prolin and Fructan under Spring Chilling Stress

در اين تحقيق تنوع ژنتيك 22 رقم گندم نان با استفاده از نشانگرهاي ريزماهواره و صفات فيزيولوژيك مرتبط با تحمل به تنش سرماي ديررس بهاره در شرايط كنترل‌شده بررسي گرديد. به اين منظور آزمايش فاكتوريل با دو عامل رقم در 22 سطح و دما در 4 سطح C˚8+ (شاهد)، C˚2+، C˚0 وC˚ 2- در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي اجرا گرديد. نتايج تجزيه واريانس حاصل از داده‌هاي فيزيولوژيك نشان داد كه اثرمتقابل رقم در سرما در هر دو صفت در سطح احتمال خطاي 1% معني‌دار بود. بر اساس نتايج به‌دست آمده در صفت پرولين در تنش C˚ 2-، بالاترين ميزان پرولين، متعلق به رقم مغان2 و كمترين مقدار مربوط به رقم گلستان بود. همچنين در صفت فروكتان در تنش شديد، (C˚2-)، بالاترين مقدار قند فروكتان متعلق به رقم اوحدي و كمترين مقدار مربوط به رقم دز بود كه براي بررسي تنوع ژنتيكي در سطح مولكولي از 21 جفت آغازگر ريزماهواره استفاده شد كه 11 جفت توانستند چندشكلي مطلوبي را نشان دهند و در مجموع 19 آلل شناسايي گرديد. تعداد آلل‌هاي توليد شده با ميانگين 2/27 آلل در هر مكان ژني، از 2 تا 4 آلل متغير بود. ميانگين سطح اطلاعات چندشكلي (PIC) برابر 0/62 و از 0/09 تا 0/98 متغير بود. نتايج حاصل از رگرسيون گام‌به‌گام ارتباط معني‌دار 2 نشانگر واجد اطلاعات را به‌ترتيب با عناوين Xgwm174 و مرتبط با صفت پرولين در شرايط تنش شديد و Xgwm642 را با صفت فروكتان در شرايط شاهد نشان داد.

Biotic and abiotic environmental stresses are affecting factors that reduce quantity and quality of crops yields. In the spring, along with renewed wheat cultivation, the immunity of environmental-genetic cold tolerance would disappear. Spring cold stress is a wheat problem at heading time and also probably damaged other parts of the plant. Therefore, it is necessary to understanding the nature and identity of the cold stress and achieving tolerant cultivars through breading programs. In the present study, the genetic diversity of 22 bread wheat cultivars was investigated through microsatellite markers and physiological traits including Proline and Fructan contents under controlled condition. So, an experiment was conducted via wheat varieties and four cold stress levels (8 (control), +2, 0, -2 Celsius) in factorial arrangement based on randomized completely block design (RCBD). Results of variance analysis showed that the effects of interaction between cultivars and spring cold stress levels is signification at the 1% probability level. According the results of Proline content in -2ºC cold stress level, the highest amount was associated to Moqane2 variety and the Golestan had the lowest proline content. At the same cold stress level, Fructan content, had highest and lowest contents in Ohadi and Dez cultivars, respectively. These cultivars are useful in breeding programs in order to using in mapping population to detect relative QTLs. in order to investigate the genetic diversity at the molecular level 21 microsatellite primer pairs were used. Of microsatellite primer pairs, the11 pairs indicated good polymorphism and totally identified 19 alleles. The mean number of produced alleles was 2.27 alleles per marker locus and the range of alleles at loci was 1 to 4. The polymorphic information contents (PIC) values of the loci had ranged from 0.09 to 0.98 with average 0.62. Genotypes were grouped with Dice similarity coefficient and cluster analysis with the average correlation algorithms models that was suggest the ability of this molecular marker in detect genetic diversity among genotypes. Results of stepwise regression, shows the significant relationship between two markers, Xgwm174 (related to Proline content and sever stress condition) and Xgwm642 (related to Fructan content in control).The results showed that spring cold stress caused different reactions among cultivars and in this regard there is sufficient genetic variation among genotypes. Also Molecular studies showed that the microsatellite markers have desirable capabilities in explaining the variation among genotypes.