چكيده فارسي :
مقدمه: در اين پژوهش، نظام ارجاع در برنامه پزشك خانواده با معيار جامعيت مراقبت‌ها و با استفاده از داده‌هاي 17 مركز بهداشت شهرستان گرگان ارزيابي گرديد.
روش كار: ابتدا شاخص‌هاي نقض نظام ارجاع و ويژگي‌هاي برنامه پزشك خانواده براي معيار جامعيت مراقبت‌ها معرفي شد. سپس رابطه همبستگي رگرسيوني بين متغير نقض نظام ارجاع و متغيرهاي توضيحي جامعيت مراقبت ها با داده‌هاي ماهانه و ثبتي مراكز بهداشت گرگان در سال‌هاي 1390 و 1391، و مدل داده‌هاي تركيبي با چارچوب مدل خطا-تصحيح در نظر گرفته شد. اين مدل قابليت تشخيص تفاوت بين ضرايب روند ماهانه (بلندمدت) و كم‌تر از يك‌ماه (كوتاه‌مدت) را دارد.
يافته‌ها: در روند ماهانه، به ازاي 10% افزايش در تعداد پزشك خانواده، نقض نظام ارجاع 4.3% كاهش يافت. در مقابل، اثر 10% افزايش در تعداد پرستار و ماما و خدمات آزمايشگاه تشخيصي ناچيز و به‌ترتيب حدود 0.2% و 1.5% بود. همچنين اثر خدمات عرضه دارو ناچيز و حدود 2.5% بود. ضريب وزني پزشك در روند ماهانه نيز بيش از ساير عوامل و حدود 51% به‌دست آمد.
نتيجه‌گيري: تفاوت برنامه پزشك خانواده با برنامه توسعه شبكه‌هاي بهداشتي، در اهميت جامعيت مراقبت‌ها با مديريت پزشك خانواده، خدمات او، و گروه همراهش مي‌باشد. اين تفاوت به مفهوم ارتقاي سطح مراقبت‌ها در برنامه پزشك خانواده نسبت به برنامه توسعه شبكه است. تأثير محدود دستياران پزشك در مقايسه با خدمات پزشك خانواده در بهبود نظام ارجاع، از جمله مشكلات توسعه نظام سلامت در ايران به شمار مي رود.
چكيده لاتين :
Background: In the current study, the referral system in family medicine program was assessed based on the criterion of comprehensive health care services on data from 17 health centers in Gorgan city, Iran.
Methods: First, the indices of referral system failure and family medicine characteristics for comprehensive care were introduced. Then, the regression correlation between referral failure and explanatory variables of comprehensive care in a panel data model with error-correction framework was considered, using monthly records of the Gorgan health centers from 2011 to 2012. Based on the employed model, the difference between coefficients in a monthly (long-run) and less than a month (short-run) trends was detectable.
Results: In the monthly trend, 10% increase in the number of family physicians reduced referral failure by 4.3%. On the contrary, the effect of 10% increase in the number of nurses and midwives, and similarly medical laboratory services on the failure of the program was negligible, 0.2%, and 1.5%, respectively. The weight coefficient of physicians in monthly trend was more than other factors, 51%.
Conclusions: The difference between family medicine program and health network development program can be described in the comprehensive care prompted by family physicians and the associated team services. This difference indicated the priority of family medicine program over the health network services. The lower effects of physicians’ assistants, compared with family physician services, on the improvement of referral system could be considered as the difficulties of health system development in Iran.
