تحليل تطبيقي آموزه‌هاي نظام شهرسازي دورۀ صفويه در ايران با نظام شهرسازي دورۀ رنسانس در اروپا

Comparative Analysis of the Learnings of the Safavid Period Urban Planning System in Iran with The Renaissance Urban Planning System in Europe

در دورۀ صفويه به واسطه امنيت، رونق اقتصادي وتفكرات اسلامي زمينه مناسبي براي اعتلاي فرهنگ ايراني - اسلامي فراهم شد. اين مساله باعث تشخّص و بالندگي هنر ايراني - اسلامي خاصه شهرسازي و معماري دورۀ صفوي نسبت به ديگر دوره‌ها در ايران شد، چنان كه حاصل آن را مي‌توان در شكل‌گيري كالبدي نظام شهرسازي صفويه به صورت باغشهر، تمثيلي از بهشت روي زمين جست. نظام شهرسازي رنسانس نيز ريشه در مكتب اصالت انسان كه الهام‌بخش و مبناي طراحي در همه سطوح كالبدي از اجزاي معماري تا فضاي شهري شد. هدف اين پژوهش بررسي تطبيقي آموزه‌هاي شهرسازي دورۀ صفويه و رنسانس و شناخت عناصر مؤثر در شكل‌گيري كالبدي شهر مي‌باشد. لذا پژوهش حاضر با توجه به ماهيت موضوع از روش‌هاي تركيبي اعم از تاريخي، تحليل تطبيقي و پديدارشناسي مورد استفاده قرار گرفته است. ابزار گردآوري داده‌ها، روش كتابخانه‌اي مي‌باشد.تجزيه و تحليل داده‌هاي آن به شيوه كيفي و استنباطي صورت گرفته است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد شهر آرماني نظام شهرسازي دورۀ صفويه و رنسانس متأثر از نوع جهان‌بيني ناظر بر آن­ها بوده است. تبلور كالبدي فضاهاي شهري در معنا و شكل جديد از دل سازمان كهن در يك فرايند تاريخي و طبيعي پديده آمده است. در حقيقت گذار از شهر - مكان به شهر - زمان بوده است. بنابراين نتيجه‌گيري مي‌شود شهر مقوله‌اي فلسفي است چون ابعاد ذهني - هويتي شهر در محدوده ارزش‌هاي فكري - اعتقادي مقام مي‌گيرد. از سوي ديگر شهر پديده‌اي "مكاني – زماني" است كه در هر مقطعي از تاريخ بتواند دگرگوني‌هاي كمي خود را با تغييرات كيفي موردنياز عصر خويش تبديل كند و مفهوم مكان و زمان را در همسويي با يكديگر قرار دهد.

The idea of organizing the urban planning system in Iran is not based on an intellectual-belief process and historical continuity, but on the basis of individual thoughts and thoughts. Such a process is due to the breakdown in the urban planning system in Iran in the era of the transition from the pre-capitalist system, which has tried to adapt itself more to the exogenous growth pattern. The main question is why, besides the past, the urbanization of today, our cities are confronted with turmoil in all its dimensions? If our society wants to reconstruct its urban culture, the Safavid system can be the most important reference for the urbanization of the country in all its aftermath. The urbanization of this period is based on the history of the country based on the ancient tradition of urban planning concepts of Iran and the experience of the civilized countries of that period. However, the importance of urban planning in Isfahan School is being studied so that, regardless of the self-sufficiency of the Renaissance urban system, which is confined to the concepts of humanism, a comparative study has been made to find a cultural belief in organizing and organizing the urban space of the country.