تعيين اندازه مناسب كرت هاي برآورد روان آب و رسوب آبخيزهاي كوچك در حوزه آبخيز سنگانه، استان خراسان رضوي

Determination of Proper Size of Plots for Runoff and Sediment Estimation from Small Watersheds in Sanganeh Watershed, Razavi Khorasan Province

اطلاع از چگونگي فرآيند فرسايش و ميزان توانايي حمل رسوب بر اساس مطالعات انجام شده در كرت هاي اندازه گيري براي بررسي فرآيندهاي موجود در تحقيقات فرسايش مورد استفاده قرار مي گيرد. ليكن، انجام بررسي در خصوص امكان تعميم نتايج حاصل از كرت هاي آزمايشي به حوزه هاي آبخيز كمتر مورد توجه قرار گرفته است. از اين رو، در تحقيق حاضر سعي شد تا دقت كرت هاي مختلف فرسايش خاك در برآورد روان آب و رسوب حوزه هاي آبخيز كوچك مورد بررسي قرار گيرد. به منظور انجام تحقيق، تعداد 12 كرت آزمايشي با طول هاي 2، 5، 10، 15، 20 و 25 متر و عرض ثابت 2 متر در دو دامنه شمالي و جنوبي يكي از حوزه هاي آبخيز پايگاه تحقيقاتي حفاظت خاك سنگانه واقع در شمال شرقي استان خراسان رضوي مستقر گرديد. به منظور بررسي دقت كرت هاي مورد بررسي، مقادير روان آب و رسوب خروجي از كرت ها و حوزه آبخيز محاط بر آن به مساحت حدود 1 هكتار با استفاده از مخازن، جمع آوري، اندازه گيري و براي مقايسه مورد استفاده قرار گرفت. در طول مدت تحقيق از اواخر آبان 1385 تا خرداد 1386 به عنوان دوره بارندگي منطقه، 12 رگبار منجر به روان آب به وقوع پيوست كه كليه داده هاي حاصل در خروجي كرت ها شامل روان آب، رسوب و غلظت جمع آوري و نهايتا مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. نتايج حاصل دلالت بر افزايش دقت كرت هاي مورد مطالعه در برآورد روان آب و رسوب حوزه هاي آبخيز كوچك با افزايش طول آنها داشته و طول مناسب آنها براي تخمين صحيح هر يك از متغيرهاي روان آب و رسوب به ميزان طول متوسط شيب حوزه آبخيز و بيش از 20 متر بوده است.

Erosion plots are basically used for studying erosion processes and many related problems. However, the possibility to extend the results of experimental plots to surrounding watersheds is rarely taken into account. In the present study, an attempt was made to study on the accuracy of soil erosion plots in estimation of runoff and sediment yield from small watersheds. Towards this attempt, 12 experimental plots with length of 2, 5, 10, 15, 20 and 25 meter were installed on two north and south facing slopes in Sanganeh watershed, northeastern Razavi Khorasan Province with an area of ca. 1 ha. The performance of the plots in estimation of runoff and sediment was controlled by data collected at the main outlet associated with 12 storm events occurred during November 2006 to June 2007. The results showed that the accuracy of plot estimates on sediment and runoff improved while the plot length increased. The optimal length for estimation of sediment and runoff parameters was found to be equal to average slope length and more than 20m.