ارزشيابي عملكرد بيمارستان‌هاي ايران: مرور نظام مند و فراتحليل دو دهه پژوهش

Evaluation of hospital performance in Iran: A systematic review and meta-analysis

مقدمه: ارزشيابي صحيح و به موقع عملكرد بيمارستان‌ها و بكارگيري اقدامات اصلاحي منجر به بهبود كيفيت خدمات، افزايش رضايت بيماران و ارتقاي پيامدهاي سلامت مي‌شود. پژوهش‌هاي بسياري در ايران به ارزشيابي عملكرد بيمارستان‌ها پرداختند. هدف اين پژوهش ارزشيابي عملكرد بيمارستان‌هاي ايران با استفاده از مطالعات انجام شده در 21 سال اخير است. مواد و روش كار: همه مقالات فارسي و انگليسي مرتبط با ارزشيابي عملكرد بيمارستان‌هاي ايران، منتشر شده در 21 سال اخير (1376 تا 1396) با استفاده از روش مرور نظام‌مند و با استفاده از كليدواژه‌هاي مناسب در 6 پايگاه داده‌اي PubMed، Emerald، Elsevier، SID، Iranmedex و Magiran و موتورهاي جستجوگر Google و Google Scholar مورد بررسي قرار گرفتند. در نهايت، 162 مقاله واجد شرايط لازم، انتخاب و تحليل شدند. يافته ها: درصد اشغال تخت، متوسط اقامت بيماران، فاصله گردش تخت و درصد مرگ‌‌و‌‌مير بيماران شاخص‌هاي عملكردي پركاربرد در ارزشيابي بيمارستان‌ها بودند. در بيشتر مطالعات از روش‌هاي تحليل پوششي داده‌ها و پابن لاسو براي سنجش كارايي بيمارستان‌ها استفاده شده است. كارايي بيمارستان‌ها در بيشتر اين مطالعات كم تا متوسط گزارش شده است. در مطالعات انجام شده با استفاده از مدل‌هاي سيستمي ارزشيابي عملكرد مانند مدل‌هاي بنياد اروپايي مديريت كيفيت و مالكوم بالدريج، امتياز مربوط به بعد نتايج در بيشتر موارد پايين‌تر از بعد توانمندسازها بوده است. بحث و نتيجه گيري: مطالعات ارزشيابي عملكرد بيمارستان‌ها در ايران بيشتر بر بعد كارايي تمركز داشته و كمتر به شاخص‌هاي اثربخشي توجه داشتند. از مدل‌هاي سيستمي جامع كمتر در ارزشيابي بيمارستان‌هاي كشور استفاده شده است. مدل‌هاي سيستمي ارزشيابي عملكرد، تصوير كامل و دقيق‌تري از اثربخشي و كارايي بيمارستان‌ها ارائه مي‌دهند.

Objective (s): Evaluation of hospital performance helps improve the quality of services, and enhance patients’ health outcomes and satisfaction. This study aimed to evaluate Iranian hospitals’ performance using a systematic review of the last two decades of the literature. Methods: A systematic review was conducted to find empirical research publications on Iranian hospitals’ performance between 1997 and 2018. Six electronic databases and two search engines were examined using appropriate key words. Bibliography section of the retrieved papers and related journals were also assessed for papers that were not indexed in the databases yet. All retrieved papers were assessed using a checklist before analysis. Results: In all 2570 publications were identified. Of these 162 empirical studies were reviewed. Studies on evaluation of hospital performance mainly focused on the efficiency dimension and less attention was paid to the effectiveness indicators. In most studies, data envelopment analysis and Pabon Lasso methods were used. Hospitals’ efficiency was reported low to moderate. Some studies used systemic models such as European Foundation of Quality Management and Malcolm Baldrige models for hospital evaluation. In these studies, the results’ scores were lower than the enablers’ scores. Bed occupancy, lengths of stay, bed turnover interval and mortality rate was the most frequently used indicator s in evaluating hospitals. Conclusion: Hospital performance studies mainly used non-systemic models and focused more on efficiency aspect of the performance. Systemic and comprehensive models should be considered for hospital performance evaluation.