بررسي تنوع گونه‌هاي درختي و درختچه‌اي بيشه‌زارهاي گويجه‌بل در شهرستان اهر

Diversity of tree and shrub species in woodlands of Guijeh-bel region of Ahar

آگاهي از وضعيت تنوع زيستي مي‌­تواند راهنمايي براي مديريت بهتر اكوسيستم باشد.­ تنوع گونه‌­اي زياد با حفاظت بهتر مي‌­تواند پايداري اكولوژيكي اكوسيستم را تضمين كند. هدف پژوهش پيش‌رو، شناسايي و بررسي تنوع گونه‌­هاي درختي و درختچه­‌اي منطقه گويجه‌­بِل شهرستان اهر و ارزيابي اثر عامل‌هاي فيزيوگرافي بر آن بود. نمونه­‌برداري به‌صورت منظم- تصادفي با شبكه‌اي به ابعاد 200 ×150 متر و با 48 قطعه‌نمونه دايره‌­اي شكل 314 متر مربعي انجام شد. در هر قطعه‌نمونه، فهرست كليه گونه­‌هاي درختي و درختچه‌­اي همراه با ارزش­‌هاي فراواني- غلبه بر اساس مقياس براون بلانكه ثبت شد. نتايج نشان داد كه درمجموع، 13 گونه چوبي در منطقه وجود داشت. ازملك (Smilax excelsa) بيشترين درصد حضور (39 درصد) و تنگرس (Rhamnus sp.) كمترين درصد حضور (0/04 درصد) را در قطعات نمونه داشتند. تراكم در قطعه‌نمونه از 10 تا 110 پايه از گونه­‌هاي مختلف متغير بود. دو گونه بومي جنگل‌هاي ارسباران (كرب و هفت‌­كول) در اين منطقه مشاهده شد. هفت‌كول به‌طور غالب در جهت­‌هاي غربي و كرب در جهت­‌هاي شرقي حضور داشت. اثر اصلي شيب بر شاخص‌­هاي تاكسا، سيمپسون، شانون- وينر و مارگالف معني­‌دار نبود، در حالي‌كه اثرات اصلي جهت بر شاخص تاكسا در سطح اطمينان 99 درصد و بر ديگر شاخص‌­ها در سطح اطمينان 95 درصد معني­‌دار بود. مقدار كليه شاخص‌هاي تنوع در جهت غربي بيشتر بود. نتايج مربوط به خوشه‌­بندي تركيب پوشش گياهي، نتايج مربوط به مقايسه شاخص‌­هاي تنوع سايت­‌ها را تأييد كرد. شاخص‌­هاي تاكسا و مارگالف داراي بيشترين ضريب تغييرات بودند، بنابراين در ساير پژوهش‌ها و نيز ارزيابي­ اثر مديريت و پايش تغييرات پوشش گياهي، استفاده از شاخص‌­هاي مذكور توصيه مي‌شود. بر اساس نتايج اين پژوهش، زياد بودن شيب و تنوع زيستي منطقه مورد مطالعه، زمينه حفاظت و قرق منطقه را فراهم مي‌كند.

Understanding of biodiversity status can be applied as a guide to better ecosystem management. The ecosystem ecological sustainability is ensured by high species diversity and better conservation. Therefore, the purpose of this research is to identify the species diversity of trees and shrubs in the Guijeh-bel region of Ahar and to determine species diversity using related indicators, as well as the relationship between biodiversity and physiographic factors. Sampling was done in 48 circular sample plots, each 314m 2 , by a random-systematic method within a 150×200m network. In each sample plot, a list of all of tree and shrub species with abundant-overcome values was recorded based on the Brown Blanche scale. The results showed that there were 13 woody species. Smilax excelsa L. and Rhamnus sp. had the highest (39%) and the lowest (0.04%) presence in the sample plots, respectively. The number of stems varied from 10 to 110 stems of different species in the sample plots. Two index species of Arasbaran region, Acer campestre L. and Viburnum lantana L., were observed in this area. Viburnum lantana and Acer campestre were often found on the western and the eastern aspects, respectively. The main effects of slope on the Taxa, Simpson, Shannon-Weiner and Margaleff indicators were not significant. The main effect of aspect was significant on the taxa index at 1% level and on other indicators at 5% level. The average of all indicators of diversity in the western aspect was higher than those of other aspects. The results of clustering of vegetation composition confirmed the results of the comparison of the site diversity indices. According to the results of the coefficient of variation, the taxa and Margalaf indices had the highest coefficient of variation. Therefore, in other studies, as well as assessment of the effects of management and monitoring of vegetation changes, it is recommended to use the indicators. Based on the results of this study, the high values of slope steepness and biodiversity, provides the protection of the area.