بررسي تنوع ژنتيكي در ارقام و توده‌هاي مختلف نخود براي صفات زراعي در شرايط ديم

Study of genetic variation in cultivars and landraces of chickpea based on agronomic traits in dryland conditions

به منظور بررسي تنوع ژنتيكي در ارقام و توده‌هاي نخود زراعي، آزمايشي در قالب طرح آگمنت با استفاده از 96 توده مختلف نخود تيپ كابلي به همراه پنج رقم شاهد (آرمان، بيونيج، جم، هاشم و ILC-482) با چهار بلوك در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه رازي در سال زراعي 85- 1384 انجام شد. براي ارزيابي توده‌ها صفات مورفولوژيكي، فيزيولوژيكي، فنولوژيكي و اجزاء عملكرد در طي مراحل رشدي گياه و در آزمايشگاه اندازه گيري شدند. نتايج تجزيه واريانس و مقايسه ميانگين نشان داد كه توده‌هاي مورد بررسي از نظر صفات زراعي اختلاف معني‌داري داشتند. نتايج حاصل از تجزيه خوشه‌اي و تحليل مميزي بر اساس عملكرد دانه نشان داد كه توده‌هاي مورد بررسي در چهار گروه رتبه بندي شدند، بطوريكه در گروه اول 72، در گروه دوم 27 و در گروه هاي سوم و چهارم هر كدام يك توده قرار گرفتند. گروه‌بندي توده‌ها تجريه به مولفه‌هاي اصلي و باي پلات نشان داد كه بين ارقام و توده‌هاي مورد بررسي تنوع ژنتيكي وجود داشت. بر اساس نتايج حاصل توده‌ها در چهار گروه متمايز گروه‌بندي شدند بطوريكه گروه اول قادر به انتخاب توده‌هايي با عملكرد بالا و زودرس (جمعا" 24 توده)، گروه دوم توده‌هايي با عملكرد بالا و ديررس (جمعا" 13 توده)، گروه سوم توده‌هايي با عملكرد پايين و ديررس ( جمعا" 21 توده) و گروه چهارم شامل توده‌هايي با عملكرد پايين و زودرس (جمعا" 24 توده) بود.

In order to study of genetic variation in cultivars and landraces of chickpea, a trial consisted of 96 accessions of chickpea received from Iranian gene bank (Seed and Plant Improvement Institute) along with five checks (Araman, Bivanij, Jam, Hashem and ILC-482) was conducted based on an augmented design in 2005-06 cropping season at research farm of agricultural college, Razi University, Kermanshah, Iran. For evaluating of accessions, the morphological, physiological and phonological traits during plant growth were measured. The results of ANOVA and mean comparisons showed that there were significant differences among accessions for the studied traits. The results of cluster and discriminant function analyses based on grain yield showed that the chickpea genotypes can be classified in four groups, where the first to fourth groups consisted of 72, 27, 1 and 1 genotypes, respectively. The results of principalcomponent analysis and biplot analysis showed that there were genetic variation among chickpea genotypes for the studied traits. According to biplot analysis, 24 genotypes with high yield and earliness were separated from 13 genotypes with high yield and late maturity. Twenty one genotypes were fall in the group with low yield and late maturity and 24 genotypes with low yield and earliness.