بررسي اثر تاريخ كاشت و تك‌آبياري بر عملكرد و اجزاي عملكرد دو رقم جو ديم

Effects of Sowing Date and Single Irrigation on Yield and Yield Components of Rainfed Barley Cultivars

به منظور بررسي اثر تاريخ كاشت و مقادير تك‌آبياري بر عملكرد دانه و اجزاي عملكرد دو رقم جو ديم، تحقيقي به صورت كرت هاي دوبار خردشده بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار ر سه تكرار و در دو سال زراعي در ايستگاه تحقيقات كشاورزي ديم مراغه به اجراء در­آمد. سه تاريخ كاشت (زود، معمول، دير)، پنج مديريت تخصيص ­آبياري محدود (ديم، تك­آبياري به ميزان 50 ميلي‌متر در زمان كاشت، تك‌‌آبياري به ميزان 100 ميلي‌متر در زمان كاشت، يك مرتبه آبياري بهاره با تأمين 50% نياز و يك مرتبه آبياري بهاره با تأمين 100% نياز) و دو رقم جو (آبيدر و Dayton) مورد مطالعه قرار گرفت. نتايج نشان داد اثر تاريخ كاشت و تك‌آبياري بر عملكرد دانه و شاخص بهره‌وري آب كاربردي معني‌دار است. عملكرد جو Dayton بيشتر از آبيدر بود كه ناشي از تعداد سنبله در متر مربع و تعداد دانه در سنبله بيشتر است. آبياري زمان كاشت به ميزان 100 ميلي‌متر و در تاريخ كاشت‌هاي زود و نرمال، از طريق افزايش وزن هزار دانه، تعداد سنبله در متر مربع و افزايش سهم سنبله‌هاي بارور، عملكرد را بهبود ‌بخشيد، به نحوي كه ميانگين اثربخشي اين تيمار در دو سال نشان مي‌دهد كه كاربرد آن، عملكرد جو را به محدوده 3500 تا 4100 كيلوگرم در هكتار افزايش داد. در خصوص تيمارهاي آبياري بهاره نيز آنچه كه اهميت فراوان دارد، افزايش وزن دانه و سهم سنبله‌هاي بارور به كل سنبله‌ها است كه افزايش عملكرد نسبت به شرايط ديم را توجيه و كفايت جبران 50 درصد تخليه رطوبتي خاك در بهار (44 ميلي‌متر) يعني I50% را بيان مي‌كند.

To study the effect of sowing date and a single irrigation (SI) on yield and yield components of barley, a field experiment was conducted in Dryland Agricultural Research Institute (Maragheh, Iran) in 2004-06 cropping seasons, using a split plot based on a randomized complete block design with 3 replications. Main plots were assigned to 3 levels of sowing date (early, normal and late). Sub-plots were assigned to five levels of single irrigation (Rainfed, 50mm SI at planting time, 100mm SI at planting time, SI at 50% depletion of available water and SI at 100% of depletion of available water) for two levels of sub-sub plots of barley cultivars (Abidar and Dayton (URB79-7)). The results showed the effect of planting date, single irrigation and barley cultivars on grain yield and water productivity index were significant on yield and yield components. Dayton cultivar had more yield than Abidar because of having more grains per spike and spike per square meter. Single irrigation at planting time increased grain yield by increasing seed weight, spike number per square meter and fertile spikes. Effectiveness of this treatment on average two years shows that barley yield increased up to 3500 - 4100 kg ha-1. Limited single irrigation (SI at 50% depletion of available water) at spring time (during heading to flowering stage) had significant effects on yield and water productivity by increasing fertile spikes and seed weight.