مكان‌يابي محل بهينه دفع پسماند ساختماني با استفاده از روش تركيب خطي وزني، مطالعه موردي شهر اصفهان (1393)

Locating of the Optimal Site for Construction Waste Disposal using Weighted Linear Combination Method; A Case Study in Isfahan, Iran

مقدمه: از پيامدهاي توسعه روزافزون فضاهاي شهري، توليد انبوه پسماند شهري از جمله پسماندهاي ناشي از فعاليت‌هاي ساختماني است. از اين‌رو، برنامه‌ريزي منسجم مبتني بر اصول مديريتي و مهندسي براي ساماندهي اين گونه از پسماندها ضروري به نظر مي‌رسد. از آن‌جايي كه هيچ گونه مطالعات قبلي در رابطه با مكان‌يابي اصولي و بهينه محل دفع اين پسماندها در شهر اصفهان با توجه به معيارهاي موجود صورت نگرفته است، در مطالعه حاضر، ميزان مطلوبيت اراضي شهر اصفهان جهت دفع پسماندهاي ساختماني اين شهر، با استفاده از روش تركيب خطي وزني و به كمك سيستم اطلاعات جغرافيايي بررسي شد. روش‌ها: مطالعه حاضر از نوع كاربردي توسعه‌اي بود. به منظور شناسايي بهترين مكان براي دفع پسماند ساختماني شهر اصفهان، 19 لايه اطلاعاتي در محدوده شهر اصفهان در دو شاخه اصلي پارامترهاي اكولوژيكي و اقتصادي- اجتماعي دسته‌بندي شد. سپس، به منظور وزن‌دهي هر لايه، از نظرات كارشناسي در قالب ماتريس مقايسات زوجي (روش تحليل سلسله مراتبي) استفاده شد. همچنين، استانداردسازي لايه‌هاي معيار با استفاده از منطق فازي و تعريف توابع عضويت فازي مناسب براي هر معيار انجام گرفت و در نهايت، نقشه مطلوبيت منطقه براي دفع پسماند به كمك توابع همپوشاني نقشه‌هاي استاندار شده وزن‌دار و نيز 16 لايه محدوديت به ‌دست آمد. يافته‌ها: با توجه به نتايج حاصل از طبقه‌بندي نقشه نهايي مطلوبيت محل دفع پسماند، بيش از 95 درصد از سطح منطقه مورد مطالعه از وضعيت كامل نامطلوب براي دفع پسماند ساختماني برخوردار بوده و محدوده‌هاي با مطلوبيت بسيار زياد كمتر از 2 درصد از مساحت شهر را به خود اختصاص داد كه در نهايت، از بين اين مناطق، 4 محدوده به عنوان گزينه‌هاي پيشنهادي براي محل دفع پسماند ساختماني شهر اصفهان شناسايي و معرفي شد. نتيجه‌گيري: توانايي و سودمندي سامانه اطلاعات جغرافيايي در پياده‌سازي روش‌هاي تصميم‌گيري چند معياره براي مكان‌يابي محل دفع پسماندهاي شهري و تركيب معيارهاي مختلف كمي و كيفي نشان داده شد. معرفي 1/78 درصد از مساحت كل منطقه به عنوان منطقه بسيار مناسب براي محل دفع نشان ‌دهنده حساسيت و دقت بالاي مدل ((WLC weight line composition بوده و نيز محدوديت منطقه را براي دفع پسماند متذكر مي‌شود.

Background: One of the consequences of the increasing urban development is an increased production of urban waste including waste from construction activities. Therefore, planning based on management principles is necessary to organize this kind of waste. No previous studies have been conducted on suitable landfill site selection for construction wastes in Isfahan, Iran. Thus, this study attempts to determine land suitability in terms of construction waste disposal in Isfahan through weighted linear combination (WLC) method and Geographic Information System (GIS). Methods: The present study was a practical and developmental study. In order to identify the best locations for disposal of construction wastes in the study area, 19 data layers were classified in two main branches of ecological and socio-economic factors. Then, weighting of each layer was performed using expert views in the form of pairwise comparison matrices (Analytical Hierarchy Process). Moreover, the layers were standardized using the relevant fuzzy logic model and fuzzy membership functions. Finally, the map of land suitability for construction landfill was weighted by overlaying of the standardized map layers, and 16 limitation layers were obtained. Findings: Classification of the final construction landfill suitability map indicated that more than 95% of the study area was completely unsuitable for construction landfill. Areas with the highest suitability constituted less than 2% of the city area. Finally, 4 areas were identified as alternative construction landfills in Isfahan. Conclusion: The efficacy of GIS in the implementation of multi-criteria decision-making methods for landfill site selection and combination of different qualitative and quantitative criteria was approved in the current study. Determination of only 1.78% of the study area as completely suitable for construction disposal reflects the high sensitivity of the WLC model and the limitation of the area for waste disposal.