برآورد سطح امنيت غذايي كشور با شاخص نوين امنيت غذايي جهاني (GFSI)

A New Assessment of the Food Security Using Global Food Safety Initiative (GFSI) Index

مقدمه: در دهه هاي اخير، امنيت غذايي به يك مشكل جهاني تبديل شده است. از اين رو، شناسايي و معرفي شاخص جامعي كه بتواند تصوير صحيحي از وضعيت امنيت غذايي كشور ارايه نمايد، ضروري به نظر مي رسد. روش ها: در پژوهش حاضر، شاخص امنيت غذايي جهاني (Global Food Safety Initiative يا GFSI) براي نخستين بار جهت مطالعه وضعيت امنيت غذايي كشور ايران طي سال هاي 1360 تا 1392 مورد استفاده قرار گرفت. اين شاخص در سال 2012 توسط واحد اطلاعات اكونوميست (Economist Intelligence Unit يا EIU) معرفي شد و يك مدل پوياي كمي و كيفي متشكل از مولفه هاي منحصر به فرد امنيت غذايي در سه زيرشاخص «دسترسي به مقدار كافي و متنوع از مواد غذايي، توان مالي و كيفيت و سالم بودن» مي باشد. شاخص GFSI در شناسايي عواملي كه بر ناامني غذايي موثر هستند، پا را از گرسنگي فراتر نهاده است و بر مولفه هاي كيفي نشان دهنده سياست هاي دولت ها تاكيد مي نمايد. جهت محاسبه اين شاخص، از داده هاي كتابخانه اي سطح كلان سازمان خواروبار كشاورزي، بانك جهاني، بانك مركزي، قانون برنامه و بودجه و وزارت راه و شهرسازي استفاده گرديد. كسب امتياز 75.1 تا 89.7 درصد بهترين وضعيت، 57.8 تا 75.0 درصد وضعيت خوب، 44.2 تا 57.7 درصد وضعيت متوسط و 16.0 تا 44.1 درصد وضعيت بحراني را نشان مي دهد. يافته ها: وضعيت امنيت غذايي طي دوره مورد بررسي، از يك روند افزايشي همراه با نوساناتي برخوردار بود و در برخي سال ها افزايش و در برخي ديگر كاهش داشت، به طوري كه كمترين سطح امنيت غذايي در سال 1360 با امتياز 28.0 درصد (وضعيت بحراني) و بيشترين آن در سال 1389 با 71.6 درصد گزارش شد. سطح امنيت غذايي در آخرين سال مورد مطالعه (سال 1392) با 65/0 درصد، از وضعيت خوبي برخوردار بود. نتيجه گيري: با توجه به اهميت انكار نشدني امنيت غذايي، لزوم شناسايي وضعيت كشور با شاخص نوين GFSI ضرورت دارد. بر اساس نتايج، وضعيت امنيت غذايي كشور روندي افزايشي را طي مي كند، اما از بهترين وضعيت اين شاخص فاصله دارد كه مستلزم تلاش هرچه بيشتر دولت مردان در اين حوزه است.

Background: In recent years, food security has become a global problem. Therefore, identifying and recommending a comprehensive index that can provide an accurate image of food security situation is necessary. Methods: In this study, Global Food Security Index (GFSI) was used for the first time to identify Iran food security situation during 1981-2013. This index was introduced by Economist Intelligence Unit in 2012 and is a quantitative and qualitative dynamic model that consists of unique dimensions of food security such as affordability, availability, quality and safety. To identify the factors affecting food insecurity, this index focuses on unique qualitative components that illustrate government policies. To calculate the index, the data of macro-level gathering from Food Agricultural Organization, World Bank, Central Bank, and Budget Law were used. If index level rates at 75.1-89.7, it is identified as the best condition, and 57.8-75 as good, 44.2-57.7 as average and 16-44.1 as critical condition. Findings: Food security situation increased with fluctuations; increases and decreases were seen in some years. So, the lowest level of food security was in 1981 with a score of 28% showed the critical situation and the best levels were in 2011 with a score of 71.6% and last year of studying (2013) with a score of 65% had good situations. Conclusion: Given the undeniable importance of food security, the need to identify new index of GFSI is necessary. According to results, the food security situation increased in Iran; but has distance from the best performance. So, the efforts of policy makers are required to promote the condition.