ارزيابي تأثير پرتوگاما بر آلودگي ميكروبي و شاخص‌هاي كيفي سه رقم خرما (.Phoenix dactylifera L) در مدت انبارماني

Assessment the effect of Gamma radiation on microbial contamination and quality index of three varieties of date Palm fruit (Phoenix dactylifera L.) during storage

خرما از جمله محصولات مهم باغي و راهبردي به ويژه صادراتي ايران است. حفظ كيفيت ميوه و كاهش ميزان آلودگي ميكروبي و مديريت و مهار (كنترل) آفات انباري از هدف‌هاي مهم انبارماني خرماست. بدين منظور براي بررسي تأثير پرتوگاما در ضدعفوني ميوۀ خرما، پژوهشي بر يك رقم ميوۀ نيمه‌خشك خرما 'پيارم' و دو رقم ميوۀ خشك 'ديري' و 'زاهدي'به مدت 4 ماه در دماي 25±C°2 انجام شد. ميوه‌ها پس از برداشت، توسط اشعۀ گاما (kG 5،0،1،3) پرتودهي شدند. آزمايش به‌صورت فاكتوريل و در قالب طرح كامل تصادفي در سه تكرار انجام شد. نتايج آزمايش نشان داد، در هر سه رقم، ميوه‌هاي تيمار شده نسبت به شاهد درصد كاهش وزن كمتر و فلاونوئيد بالاتري نشان دادند. پرتودهي با افزايش دُز به‌طور قابل‌توجهي موجب بهبود كيفيت حسي در هر سه رقم شد. در هر سه رقم پرتودهي به‌طور معني‌داري درصد آفت را مهار كرد. پرتودهي تأثير قابل‌توجهي در مهار آلودگي قارچي خرماي رقم پيارم نداشت درحالي‌كه در دو رقم ديگر با افزايش دُز پرتودهي، كاهش قابل‌توجهي در كاهش آلودگي قارچي مشاهده شد. در رقم ديري هيچ‌گونه آلودگي باكتريايي مشاهده نشد. در دو رقم ديگر نيز با افزايش شدت پرتودهي، آلودگي باكتريايي به‌طور قابل‌توجهي كاهش يافت. به‌طوركلي، مؤثرترين دُز پرتودهي در اين پژوهش kG 5 مشاهده شد. نتايج نشان مي‌دهد، پرتودهي گاما بسته به رقم نقش مؤثري در جلوگيري از آلودگي ميكروبي و حفظ ويژگي‌هاي كيفي ميوه دارد و مي‌تواند براي افزايش كيفيت بهداشتي ميوه‌ها و به‌عنوان يك روش ضدعفوني‌كننده در آينده در نظر گرفته شود.

Date palm is one of the important fruit in Iran. Maintain of fruit quality, reducing microbial contamination and control of pests are the main objects of date palm during storage. To determine the effect of gamma radiation on date palm, research on 'Piarom' as semi-dry date cultivar and 'Deiri' and 'Zahedi' as dry date cultivars were performed after storage for 4 months at 25±2°C. Fruit harvested and were irradiated by gamma radiation (0, 1, 3 and 5 kG doses). The factorial experiment in a completely randomized design with 3 replications was conducted. Result showed that in all three cultivars, treated fruits had lower water loss and higher flavonoid content. Treated fruits with highest doses of radiation showed better sensory quality and lower pest contamination. Irradiation had significant effect on control of microbial contamination in Deiri and Zahedi cultivars but had no effect on Piarom palm. Zahedi didn’t show any bacterial contamination and other cultivars also showed significant differences. In general, the best dose of irradiation in this study was 5 kG. Results indicated that gamma radiation can be considered for inhibiting microbial contamination and maintain quality of fruits. It can also be used as a technique of future definition.