پديد آورندگان :
مهرالحسني، محمد حسين دانشگاه علوم پزشكي كرمان - پژوهشكده آينده‌پژوهي در سلامت - مركز تحقيقات مديريت ارائه خدمات سلامت , يزدي فيض آبادي، وحيد دانشگاه علوم پزشكي كرمان - پژوهشكده آينده‌پژوهي در سلامت - مركز تحقيقات انفورماتيك پزشكي , اروميه اي، ناديا دانشگاه علوم پزشكي كرمان - پژوهشكده آينده‌پژوهي در سلامت - مركز تحقيقات مدل‌سازي در سلامت , سيف الديني، رستم دانشگاه علوم پزشكي كرمان - پژوهشكده آينده‌پژوهي در سلامت - مركز تحقيقات مديريت ارائه خدمات سلامت , ميرزايي، سعيد دانشگاه علوم پزشكي كرمان - پژوهشكده آينده‌پژوهي در سلامت - مركز تحقيقات عوامل اجتماعي موثر بر سلامت
كليدواژه :
نظام سلامت , ليبرال , سوسيال , مختلط , تحليل لايهاي علت‌ها
چكيده فارسي :
مقدمه و اهداف: بر اساس دو نظريه تئوكراتيك و دموگرافيك به منشأ حاكميت، حكومت‌ها و ساختارهاي مختلفي با ديدگاه متفاوتي نسبت به‌سلامت شكل‌گرفته‌اند. هدف مطالعه، مقايسه تناسب عملكرد نظام سلامت با گفتمان كشورهاي منتخب مي‌باشد.
روش كار: پژوهش حاضر مطالعهاي تطبيقي است كه به‌صورت هدفمند بر روي كشورهاي ليبرال (آمريكا، كانادا، فرانسه)، سوسيال (روسيه، چين، كوبا) و مختلط (سوئد، نروژ، انگليس) انجام شد. دادههاي مطالعه از اسناد منتشرشده بانك جهاني، سازمان جهاني بهداشت و متون منتشر شده در زمينه گفتمان و ساختار كشورها جمع آوري گرديد. داده‌ها با استفاده از چارچوب تحليل لايهاي علت‌ها مورد تحليل قرار گرفت.
يافته‌ها: از حيث شاخصهاي سلامت، كشورهاي مختلط نسبت به دو دسته ديگر وضعيت بهتري داشتند. توليت نظام سلامت كشورهاي ليبرال، مختلط و سوسيال به ترتيب، غيرمتمركز، نيمه‌متمركز و متمركز بود. گفتمان كشورهاي ليبرال، بر پايه اقتصاد سرمايهداري با عدم اتكا به منابع طبيعي بود. در كشورهاي سوسيال، اقتصاد سوسياليستي با تأكيد بر استفاده از ذخاير طبيعي و دخالت دولتها در ساختارها، حداكثري بود. كشورهاي مختلط با پايه ايدئولوژي ليبراليسم و رويكرد دولت رفاه، داراي حكومت مشروطه سلطنتي بودند.
نتيجه‌گيري: كشورهاي مختلط با داشتن شرايط اقتصادي-اجتماعي مناسب، با ايجاد ساختار نيمه‌متمركز در ارائه خدمات و تأمين مالي سلامت با تأكيد بر مديريت خدمات به‌صورت محلي (پررنگ بودن نقش شهرداري ها و سازمانهاي منطقه اي) وضعيت مطلوبتري نسبت به ساير كشورها ازنظر سلامتي دارا هستند. ايدئولوژي كشورها، تشكيل‌دهنده ساختارهاي اجتماعي، اقتصادي، سياسي و پيامدهاي سلامت است. ايران براي بازطراحي نظام سلامت بايستي لايه هاي گفتماني و ساختاري را باهم مدنظر قرار دهد.
چكيده لاتين :
Background and Objectives: Different governance approaches have various definitions and systems about health. The purpose of this study was to compare the appropriateness of the health system performance with the ideology of the selected countries.
Methods: In this comparative study, liberal countries (America, Canada, France), social countries (Russia, China, Cuba) and mixed countries (Sweden, Norway, England) were selected purposefully. Data were obtained from World Bank and WHO’s published documents and discourse literature studies. Causal layered analysis framework was used for data analysis.
Results: Comparison of health indicators showed that mixed countries were in a better position than the other two groups. The health system’s stewardship of the liberal, mixed, and social countries were decentralized, semi-centralized, and centralized, respectively. Discourses of the liberal states were based on the capitalist economy, with lack of reliance on natural resources. Socialist countries, a socialist economy system emphasizes the use of natural resources. In these countries governmental involvement is maximum. Mixed countries have a constitutional monarchy government and benefit from both of these approaches to create welfare based on the ideology of liberalism and the welfare state approach.
Conclusion: Mixed countries with appropriate economic- social conditions, semi-centralized structure of service delivery, suitable financing system, and regional and local management of services (highlighting the role of municipalities), have better health status than other countries. The ideology of the countries forms the social, economic, and political structures as well health. Iran should consider various layers of metaphor, discourse, casual structures, and litany for redesigning the health system.
