بررسي عوامل تبيين كننده پذيرش كنترل بيولوژيكي آفات برنج در ميان شاليكاران شهرستان ساري

Determination of factors Influencing the Adoption of Biological Control of Pests in Rice Farms (The case of Sari county, Mazandaran province)

هدف اصلي اين پژوهش، بررسي عوامل تبيين كننده بكارگيري كنترل بيولوژيكي آفات برنج در ميان شاليكاران شهرستان ساري بود. پژوهش از نوع كاربردي و جامعه آماري آن شامل تمامي شاليكاران روستاهاي پنج بخش شهرستان ساري بود. نمونه­ گيري به روش طبقه‌اي تصادفي با انتساب متناسب انجام شد و حجم نمونه بر اساس فرمول كوكران به تعداد 260 نفر تعيين گرديد. ابزار پژوهش پرسشنامه‌اي بوده كه روايي (صوري و محتوايي) آن بر اساس نظر جمعي از كارشناسان جهاد كشاورزي شهرستان ساري و اعضاي هيأت علمي گروه ترويج و آموزش كشاورزي دانشگاه تهران تأييد شد و پايايي پرسشنامه با استفاده از محاسبه آلفاي كرونباخ (بالاتر از 0/7) تأييد گرديد. مطابق يافته­ ها، همبستگي مثبت و معني ­داري بين متغيرهاي سطح سواد، دانش كنترل بيولوژيكي، مشاركت اجتماعي، تأثير پذيري از رهبران افكار، ميزان آشنايي با روش ­هاي مبارزه با آفات، شركت در كلاس هاي ترويجي و تماس­ هاي ترويجي با ميزان پذيرش كنترل بيولوژيكي آفات در ميان شاليكاران وجود دارد. و بين متغيرهاي سن، تعداد نيروي كار، سابقه كشاورزي، ميزان استفاده از سموم و آفت­ كش ­هاي شيميايي با ميزان پذيرش كنترل بيولوژيكي آفات همبستگي منفي و معني‌داري وجود دارد. همچنين نتايج تحليل رگرسيوني نشان داد كه متغيرهاي دانش بيولوژيكي و تعداد ساعات شركت در كلاس ­هاي آموزشي- ترويجي توانايي تبيين 44/8درصد از تغييرات ميزان پذيرش كنترل بيولوژيكي آفات برنج را در ميان شاليكاران دارا مي­ب اشند.

The main purpose of this study was to determine factors influencing the adoption of biological control by paddy farmers. The population consisted of paddy farmers in Sari County. Sampling of 260 farmers was selected by using proportional random sampling method. Data were collected by means of a questionnaire. Validity of questionnaire was confirmed by Agricultural Jihad experts of Sari County and some faculty members at University of Tehran. Cronbach’s alpha was used to estimate the reliability. The reliability was found to be acceptable. The results revealed that the educational level, farming income, level knowledge of biological control, level of social participation, level influence of opinion Leadership, participation in extension-education courses, number of extension contacts have been positively and significantly correlated with level of adoption of biological control by paddy farmers. Also, the findings of correlation revealed that age, number of family work force, agricultural experience have been negatively and significantly correlated with level adoption of biological control among paddy farmers. Regression analysis indicated that about 44.8% of the variation in the extent of biological control application by paddy farmers, could be explained by variables consisting different levels of knowledge about the biological control and taking time of participation in extension-education courses.