ارزيابي آسيب‌پذيري محيطي شهرستان طالقان با استفاده از روش تحليل سلسله‌ مراتبي

مقدمه: كاهش خسارت هاي جبران ناپذير بحران هاي طبيعي در ايران به فهم صحيح علل و راه حل هاي كاهش آنها نياز دارد. در اين ارتباط، شناسايي شدت آسيب پذيري از جنبه هاي مختلف از جمله محيطي، اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و رواني و ميزان آمادگي جامعه در برابر آنها، عوامل تعيين كنندۀ اصلي بحران عنوان مي شود. در اين خصوص، مقاله حاضر به ارزيابي آسيب پذيري محيطي شهرستان طالقان پرداخته است. روش: روش تحقيق در اين مطالعه تركيبي است. به طوري كه ابتدا از روش دلفي و سپس از روش تحليل سلسله مراتبي (AHP) استفاده گرديد. در مرحلۀ اول، جامعۀ آماري شامل تمامي كارشناسان و خبرگان در زمينۀ موضوع مورد مطالعه بود كه۳۰ نفر با روش نمونه گيري غيراحتمالي از نوع هدفمند انتخاب شدند. منطقۀ مورد مطالعه شهرستان طالقان در استان البرز بوده است. در روش AHP ابتدا روايي و پايايي ابزار اندازه گيري از طريق تحليل عاملي اكتشافي بررسي شد. از آنجايي كه مقدار شاخص KMO برابر 0.879 بوده است. تعداد نمونه براي تحليل كافي بود كه اين كفايت نمونه گيري را مي رساند. همچنين سطح معني داري آزمون بارتلت كوچكتر از 5 درصد و ضريب آلفاي كرونباخ 0.856 مي باشد. نتايج نيز با استفاده از نرم افزار Expert Choice تحليل شد. يافته ها: نتايج نشان مي دهد كه بخش هاي مركزي، جنوبي و غربي در محدودۀ آسيب پذيري بالا قرار مي گيرند و بخش هاي شمالي و تا حدودي شرقي در محدودۀ آسيب پذيري پايين قرار مي گيرند. همچنين امتداد رودخانه طالقان و سرشاخه هاي آن نيز در محدودۀ آسيب پذيري بالا جاي گرفته اند. نتيجه گيري: تعيين و تحليل آسيب پذيري محيطي به تنهايي نمي تواند متضمن حفاظت و بهبود كيفيت محيط زيست شود، بلكه بايد به طور ملموس نتيجۀ اين مطالعات در اختيار برنامه ريزان توسعه قرارگيرد تا اجراي پروژه هاي عمراني را در آن منطقه قرار گيرد كه ميزان آسيب پذيري پايين دارد.