پديد آورندگان :
خطيرپاشا، نازنين داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﮐﺸﺎورزي و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺳﺎري - ﮔﺮوه ﺟﻨﮕﻠﺪاري , حجتي، محمد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﮐﺸﺎورزي و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺳﺎري - ﮔﺮوه ﺟﻨﮕﻠﺪاري , پورمجيديان، محمدرضا داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﮐﺸﺎورزي و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺳﺎري - ﮔﺮوه ﺟﻨﮕﻠﺪاري , اسديان، مريم داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﮐﺸﺎورزي و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺳﺎري - ﮔﺮوه ﺟﻨﮕﻠﺪاري
كليدواژه :
ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺎرﺑﺮي اراضي , ﻣﻌﺪﻧﯽ ﺷﺪن ﺧﺎﻟﺺ ﻧﯿﺘﺮوژن , ﺟﻨﮕﻞ ﺗﻔﺮﺟﯽ , ﺷﺎﻟﯿﺰار
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: تخريب اكوسيستم‌هاي طبيعي و تبديل آن ها به كاربر ي هاي ديگر موجب تغييرات چشمگيري در خصوصيات خاك شده است .جنگل‌زدايي عواقب اكولوژيكي زيان‌باري مانند كاهش تنوع زيستي و كيفيت خاك را بهمراه دارد. نتايج پژوهش‌ها در سراسر دنيا بيانگر آن است كه جنگل‌زدايي باعث تنزل كيفيت خاك از طريق كاهش ماده آلي، تنفس ميكروبي، پايداري خاكدانه‌ها، هدايت هيدروليكي و افزايش جرم مخصوص ظاهري مي‌گردد. هدف از اين پژوهش ارزيابي تغييرات برخي مشخصه هاي حاصلخيزي خاك تحت تاثير پوشش هاي مختلف زمين در استان مازندران، شهرستان قائمشهر بوده است. مواد و روش‌ها: به منظور انجام اين پژوهش، 4 كاربري اراضي شامل ، جنگل طبيعي، جنگل تفرجي، شاليزار، و باغ مركبات در نظر گرفته شد. براي نمونه‌برداري از خاك در هر كاربري از 10 قطعه نمونه با ابعاد (20×20متر) بصورت تصادفي منظم (75×50متر)استفاده گرديد. سپس نمونه‌هاي خاك در مركز هر پلات واز عمق 100سانتي‌متري بوسيله استوانه فلزي (قطر 8 سانتي‌متر) برداشت گرديد. درصد رطوبت، بافت خاك، وزن مخصوص ظاهري، واكنش خاك، هدايت الكتريكي، كربن آلي، نيتروژن كل، پتاسيم، فسفر، آمونيوم و نيترات خاك در آزمايشگاه اندازه گيري و شاخص هاي نرخ خالص معدني شدن نيتروژن، توليد خالص آمونيوم و نيترات محاسبه گرديد. براي بررسي تفاوت معني داري بين كاربري هاي مختلف زمين از آناليز واريانس يك طرفه و همچنين بمنظور مقايسه ميانگين پارامترها از آزمون دانكن استفاده گرديد. يافته‌ها: نتايج حاكي از آن است كه مشخصات فيزيكي، شيميايي و زيستي خاك در بين كاربري هاي مختلف داراي تفاوت معني داري (0.05>p) با يكديگر بوده اند. بطوريكه بيشترين ميزان درصد رطوبت (36.47)، كربن آلي (5.1)، نيتروژن كل(0.46) و بيشترين غلظت نسبت كربن به نيتروژن (11.06) در جنگل تفرجي و كمترين ميزان درصد كربن آلي (1.68)و پتاسيم (260.54) و نسبت كربن به نيتروزن (7.71) در كاربري شاليزار مشاهده گرديد. كاهش ورودي مواد آلي به خاك به دليل از بين رفتن پوشش طبيعي جنگل از سويي و تخريب خاكدانه‌ها به سبب عمليات خاكورزي و در نتيجه عدم حفاظت فيزيكي مواد آلي خاك سبب كاهش مقادير كربن آلي و ازت كل خاك در اين كاربري شده است. علي رغم عدم تفاوت معني داري مشخصه آمونيوم خاك در بين كاربري هاي مختلف در دو سري زماني (شهريور و مهر)، بيش ترين ميزان اين مشخصه در كاربري هاي جنگلي و كم ترين ميزان آن در شاليزار و باغ مشاهده شده است. غلظت زياد آمونيوم در دو پوشش جنگلي به نرخ بالاي معدني شدن ازت برمي‌گردد. افزايش نرخ معدني شدن ازت و فعاليت ميكروبي به شدت تحت تاثير افزايش متغيرهايي از قبيل درجه حرارت، رطوبت خاك ،ph و منابع موقت كربن و ازت ( براي جوامع ميكروبي) مي باشد. همچنين نتايج حاكي از آن است كه معدني شدن خالص نيتروژن و توليد خالص نيترات نيز فقط در كاربري شاليزار و جنگل تفرجي رخ داده است. نتيجه گيري: با توجه به نتايج اين تحقيق مي توان گفت كه پويايي نيتروژن مي‌تواند تحت تاثير تغيير كاربري هاي جنگلي قرار گيرد. بنابراين نيتروژن كل و اشكال معدني آن مي تواند بعنوان شاخص‌هاي كليدي جهت ارزيابي اثرات مديريت اراضي روي كيفيت خاك مورد استفاده قرار گيرد.
چكيده لاتين :
Background and Objectives: The destruction of natural ecosystems and conversion to other land uses caused considerable changes in the soil properties. Deforestation leads to adverse ecological conditions including the reduction of biodiversity and soil quality. The results of several studies around the world indicated that deforestation can reduce soil quality by decreasing organic matter, microbial respiration, aggregate stability, hydraulic conductivity and increasing bulk density. The present study aimed to investigate the effect of different land use on soil productivity characteristics in a part of Ghaemshahr, located in Mazandaran province.
Materials and Methods: To do the present investigation, four land uses were considered, included: Natural forest, recreation forest, paddy field and citrus field. The soil sampling was done by using 10 plots (20×20 m) at each land use, which have been selected by randomly systematic method (50×75 m). Then, soil samples were collected from the center of each plot at 0-10 cm depth by using coring method (8 cm diameter). The soil moisture, soil texture, bulk density, pH, EC, total N, available K and P, NO-3 and NH+4 concentration were measured by using conventional analysis methods in laboratory. Also, net N mineralization, net ammonification rate and net nitrification were calculated. One-way analysis of variance (ANOVA) and Duncan test were used in order to test significantly differences and comparing the mean of parameters among different land uses, respectively.
Results: Our results showed that there were considerable differences in physical, chemical and biological soil properties between different land uses. The higher amount of soil moisture (36.47), organic carbon (5.1), total nitrogen (0.46), C/N ratio were observed in recreation forest and the lower amount of organic carbon (1.68), potassium (260.54) and C/N (7.71) ratio were observed in rice field. The lower input of organic matter into the soil (due to the loss of natural forest cover), destruction of aggregates (because of the plow process) and the lack of physical protection of soil organic matter caused to decrease of amount of soil organic carbon and total nitrogen in rice field. Ammonium-N concentration showed no significant difference between different sites for both sampling date (September and October), but the highest ammonium concentration was found in forest lands and its lowest concentration was observed in paddy field and citrus field. The higher ammonium concentrations may be related to higher rates of N mineralization in soil of both forest land uses (recreation forest and natural forest). Increasing temperature, water content, pH and labile sources of C and N (for microbial communities) can be lead to increase N mineralization rate and microbial activity. Also, results showed that net N mineralization and net nitrification were occurred just in the soil of paddy field and recreation forest.
Conclusion: According to our findings, N dynamics can be influenced by changing of forest land use. Thus, total N and its mineral forms can be used as the key indexes to evaluating the effects of land management on soil quality.
