اثربخشي شناخت درماني گروهي مبتني بر ذهن آگاهي بر عملكرد خانواده و سازگاري زناشويي زوجين مبتلا به ديابت نوع دو

Effectiveness of Group-Based Cognitive Therapy Based on Mindfulness on Family Function and Marital Adaptation of Couples with Type II Diabetes

مقدمه: به دنبال ابتلا به ديابت مشكلات جسماني و روان‌شناختي بسياري براي افراد مبتلا به وجود مي‌آيد كه از جمله آنها ايجاد مشكلاتي در عملكرد خانواده و كاهش سازگاري زناشويي مي‌باشد. اين مطالعه با هدف تعيين تاثير شناخت درماني گروهي مبتني بر ذهن آگاهي بر عملكرد خانواده و سازگاري زناشويي زوجين مبتلا به ديابت نوع دو انجام گرفت. روش‌كار: طرح پژوهش حاضر نيمه آزمايشي از نوع پيش آزمون پس آزمون با گروه كنترل بود. جامعه آماري پژوهش را كليه زوجين مبتلا به ديابت نوع دو مراجعه كننده به مراكز خدمات بهداشتي درماني شهر تهران تشكيل داده و نمونه پژوهش نيز در برگيرنده 32 نفر از زوجيني بودند كه يكي از آنها تشخيص ديابت نوع دو دريافت كرده و در روند درمان قرار داشتند. آزمودني‌هاي پژوهش در بازه زماني مهر تا اسفند سال 1396 به روش نمونه گيري هدفمند انتخاب شده و در دو گروه آزمايش (16نفر) و كنترل (16نفر) انتخاب تصادفي شدند. گروه آزمايش تحت مداخله با استفاده از درمان شناختي مبتني بر ذهن آگاهي به مدت 8 جلسه قرار گرفته و داده‌هاي پژوهش با استفاده از پرسشنامه‌هاي عملكرد خانواده و سازگاري زناشويي اسپاينر گردآوري شد. به منظور تحليل داده‌ها از تحليل كواريانس چند متغيره استفاده شده و داده‌ها به كمك نرم افزار تحليل آماري Spss v.22 تجزيه و تحليل شد. يافته‌ها: نتايج حاصل از تحليل داده‌ها نشان داد كه بين ميانگين نمره مولفه‌هاي عملكرد خانواده و سازگاري زناشويي دو گروه آزمايش و كنترل در مرحله پس آزمون تفاوت معناداري وجود داشته و شناخت درماني مبتني بر ذهن آگاهي موجب افزايش نمره كل عملكرد خانواده (P <0.05; F = 078/3) و سازگاري زناشويي (P <0.05, F = 520/4) در گروه آزمايش و در مرحله پس‌آزمون شده است. نتيجه‌گيري: با توجه به يافته‌هاي حاصل از پژوهش مي‌توان اينطور بيان نمود كه مداخلات روان‌شناختي همچون شناخت درماني مبتني بر ذهن آگاهي بر عملكرد خانواده و سازگاري زناشويي بيماران مبتلا به ديابت نوع دو اثرات سودمندي را برجاي مي‌گذارد.

Introduction: Following diabetes, there are many physical and psychological problems for people with problems such as family functioning and reduced marital adjustment. The aim of this study was to determine the effectiveness of group-based cognitive therapy based on mind-awareness on family function and marital adjustment of couples with type 2 diabetes. Method: The present study was a semi experimental, pretest-posttest with control group. The statistical population of the study consisted of all couples with type 2 diabetes who referred to health centers in Tehran and the sample included 32 couples who had one of them diagnosis of type 2 diabetes and were in the process of treatment. The subjects were selected during the period from October to March 2017 and assigned to two experimental groups (16 patients) and control (n = 16). The experimental group was subjected to intervention using mind-cognitive-based cognitive therapy for 8 sessions and the data were collected using Family Performance and Marital Compliance Questionnaire. To analyze the data, multivariate covariance analysis was used and data were analyzed using SPSS v.22 statistical software. Results: The results of data analysis showed that there was a significant difference between the mean score of family function components and marital adjustment in the experimental and control groups in the post-test, and cognitive therapy based on mind-awareness increased the total score of family function (P <0.05; F = 078/3) and marital adjustment (P <0.05, F = 520/4) in the experimental group and in the post-test phase. Conclusion: According to the findings of this study, psychological interventions such as cognitive therapy based on mind-awareness on family function and marital adjustment of patients with type 2 diabetes have beneficial effects.