بررسي انطباق الگوي سني مرگ ومير در ايران با جداول عمر مدل

Investigating the Adaptation of Age Pattern of Mortality in Iran with Model Life Tables

در شرايطي كه ثبت مرگ فاقد پوشش كافي باشد، با استفاده از روش هاي غيرمستقيم سطح مرگ ومير برآورد مي شود. روش هاي غيرمستقيم قادر به برآورد الگوي سني مرگ نيستند و از اينرو نمي توانند نياز حوزه هاي مطالعاتي را برآورده كنند. در چنين شرايطي استفاده از مدل هاي مرگ ومير از طريق انطباق سطح برآورد شده با الگوي سني مرگ ومير، ضروري است. با اين حال هر يك از مدل ها بر اساس داده هاي تجربي متفاوتي ساخته شده و در مناطق جغرافيايي مختلف سطح انطباق متفاوتي دارند. پرسش مقاله اين است كه كدام يك از مدل هاي مرگ ومير، انطباق بيشتري با الگوي سني فوت در ايران دارند؟ با استفاده از داده هاي ثبت جاري فوت و جمعيت سرشماري سال 1390 ميزان مرگ بر حسب سن و جنس محاسبه شده و سپس با استفاده از لوجيت براس انطباق جداول مدل با الگوي سني مرگ در ايران بررسي شده است. نتايج نشان مي دهد كه تغييرات الگوها و علل مرگ ومير ، به ويژه تغييرات زمان بندي مرگ ناشي از علل مختلف خصوصا مرگ زودرس ناشي از سوانح، باعث شده تا الگوي سني مرگ ومير ايران متفاوت از مدل ها باشد. اگرچه الگوي سني مرگ ومير ايران به صورت ظاهري منطبق با مدل شمال از جداول عمر كول- دمني است، اما اين انطباق به هيچ وجه به معني تشابه اين دو الگوي مرگ ومير نيست و پاسخ قطعي به اين پرسش نيازمند بررسي هاي بيشتر است.

In the absence of adequate registered data on death and due to uncertain coverage, there are several indirect methods which can be used to estimate the level of mortality. None of these methods are able to estimate age-specific mortality rates and therefore cannot meet the needs of study and planning areas. Therefore, in such circumstances, it is essential to use mortality models to adapt the estimated level of mortality with the standard age pattern of the models. However, each model is based on different experimental data and they have different levels of adaptation in different geographic regions. The main question of this article is that which model is more compatible with age pattern of mortality of Iran? Using data on death from Civil-Registration Vital Statistics and on population from Census, age specific death rates by sex have been calculated and the compatibility of models life table with the age pattern of death has been examined using Brass Logit Model. The results revealed that the differences between societies and changes in patterns and causes of mortality, especially changes in the timing by cause, emphasizing early mortality pattern due to accidents, the Iranian mortality pattern seems to be different. Although the age pattern of Iran's mortality is apparently compatible with the North model of Coale-Demeny Life-Tables, this does not mean the similarity of these two mortality patterns, and the definitive answer to this question requires further studies.