اﺛﺮ آراﯾﺶﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﺸﺖ در آﺑﯿﺎري ﻧﻮاري ﻗﻄﺮه اي ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد و ﺑﻬﺮهوري ﻣﺼﺮف آب آﺑﯿﺎري ﮔﻨﺪم در ﻫﻤﺪان

ﺧﺸﮑﺴﺎﻟﯽﻫﺎي اﺧﯿﺮ و ﮐﺎﻫﺶ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه در ﻣﻨﺎﺑﻊ آب زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ و ﺳﻄﺤﯽ ﮐﺸﻮر ﻟﺰوم ﺗﻐﯿﯿﺮ روشﻫﺎي آﺑﯿﺎري ﺳﻄﺤﯽ ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ﻫﺎي ﻧﻮﯾﻦ آﺑﯿﺎري را، راﻫﮑﺎري ﻣﻔﯿﺪ در ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﻬﺮهوري آب ﻣﻄﺮح ﻧﻤﻮده اﺳﺖ. ﻟﺬا اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ 4 آراﯾﺶ ﮐﺎﺷﺖ و 2 ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﻮار آﺑﯿﺎري ﻗﻄﺮه اي )60 و 75 ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮ( در ﻣﻘﯿﺎس ﻣﺰرﻋﻪ اي ) ﻃﻮل 75 ﻣﺘﺮ( و ﯾﮏ ﺗﯿﻤﺎر آﺑﯿﺎري ﺷﯿﺎري ﻣﺮﺳﻮم )ﺗﯿﻤـﺎر ﺷـﺎﻫﺪ( در اﯾﺴـﺘﮕﺎه اﮐﺒﺎﺗـﺎن ﻣﺮﮐـﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘـﺎت و آﻣـﻮزش ﮐﺸﺎورزي، و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻫﻤﺪان در ﺳﺎلﻫﺎي زراﻋﯽ 1395-96 و 1396-97 اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. ﻣﻘـﺪار ﻧﯿـﺎز آﺑـﯽ ﺑﺮاﺳـﺎس ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦ آﻣـﺎر 10 ﺳـﺎﻟﻪ دادهﻫـﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ اﯾﺴﺘﮕﺎه ﻓﺮودﮔﺎه ﻫﻤﺪان و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮﻣﻮل ﭘﻨﻤﻦ ﻣﺎﻧﺘﯿﺲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ. دور آﺑﯿﺎري ﻗﻄﺮه اي و ﺳﻄﺤﯽ ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ 6 و 12 روز در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷﺪ. ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ دو ﺳﺎﻟﻪ ﺣﺠﻢ آب ﻣﺼﺮﻓﯽ در دو ﺳﯿﺴﺘﻢ آﺑﯿﺎري ﻗﻄﺮه اي و ﻧﺸﺘﯽ ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ 4026 و 6028 ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ در ﻫﮑﺘﺎر ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪ. ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻬﺮهوري ﻣﺼﺮف آب در ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي آﺑﯿﺎري ﻗﻄﺮهاي ( ﺗﯿﭗ) 1/73 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ آﺑﯿﺎري ﻗﻄﺮهاي ﻧـﻮاري ﺑﺎﻋـﺚ ﮐـﺎﻫﺶ 33 درﺻﺪي در آب ﻣﺼﺮﻓﯽ و اﻓﺰاﯾﺶ 73 درﺻﺪي ﺑﻬﺮهوري ﻣﺼﺮف آب ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روش آﺑﯿﺎري ﺟﻮﯾﭽﻪاي ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ و ﮐﻤﺘـﺮﯾﻦ ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦ دوﺳـﺎﻟﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ و ﺑﻬﺮه وري ﻣﺼﺮف آب ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دو ﺗﯿﻤﺎر T1 )ﺗﻌﺪاد 4 ردﯾﻒ ﮐﺎﺷﺖ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ 15 ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮ در دو ﻃﺮف ﻧﻮار، ﺑﺎ ﻓﺎﺻـﻠﻪ ﻧﻮارﻫـﺎي 75ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮ( و ﻧﺸﺘﯽ ﺑﻪﻣﯿﺰان 7443 و 5996 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر و 1/89 و 1 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﻔـﺎوت ﻣﻌﻨـﯽ داري در ﺳـﻄﺢ اﺣﺘﻤـﺎل ﯾـﮏ درﺻﺪ داﺷﺘﻨﺪ. ﻟﺬا ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮاﻧﯽ آب در ﮐﺸﻮر و در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از آﺑﯿﺎري ﻗﻄﺮهاي ﻧﻮاري (ﺗﯿـﭗ) در زراﻋـﺖ ﮔﻨـﺪم، ﻓﺎﺻـﻠﻪ ﻧـﻮار ﺗﯿـﭗ 75 ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد 4 ردﯾﻒ ﮐﺸﺖ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ 15 ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ در اﻃﺮاف ﻫﺮ ﻧﻮار ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻋﻤﻠﮑﺮد و ﺑﻬﺮهوري ﻣﺼﺮف آب را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﺳﺖ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد