مقايسه برخي ويژگي‌هاي مورفولوژيك و فيزيولوژيك شش تركيب پيوندي زيتون، تحت شرايط تنش خشكي

Comparison of some morphological and physiological characteristics of six olive graft combinations under drought stress

به­منظور مطالعه پاسخ­هاي مورفولوژيك و فيزيولوژيك برخي تركيب­هاي پيوندي زيتون، آزمايش گلداني به­صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي، با شش تركيب پيوندي زيتون، در شرايط گلخانه، در محل دانشكده كشاورزي دانشگاه تهران (كرج) طي 1394-1395 انجام شد. آزمايش اول شامل سه تيمار شاهد (آبياري در حد ظرفيت مزرعه)، تنش آبي (رطوبت خاك در حد نقطه پژمردگي) و بازيابي (آبياري مجدد) با چهار تكرار بوده است، كه صفات فيزيولوژيك شامل محتواي نسبي آب، شاخص پايداري غشاء سلولي، وزن خشك برگ و نسبت وزن اشباع به وزن خشك برگ مورد بررسي قرار گرفتند. در آزمايش دوم كه شامل دو تيمار شاهد (آبياري در حد ظرفيت مزرعه) و تنش آبي (رطوبت خاك در حد نقطه پژمردگي) بوده است؛ برخي صفات مورفولوژيك شامل تعداد شاخه­هاي جانبي، سطح برگ، رشد شاخه اصلي، طول بلندترين ريشه و وزن تر و خشك ريشه اندازه­گيري شدند. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه پايه­هاي مورد مطالعه، بر تمامي صفات مورد بررسي در آزمايش اول اثر معني­داري داشته­اند. در آزمايش دوم، پايه كرونائيكي، داراي بيشترين سطح برگ، رشد شاخه اصلي، وزن خشك ريشه و طول بلندترين ريشه بوده است؛ در حالي­كه پايه آربكين، بيشترين تعداد شاخه­هاي جانبي را به خود اختصاص داد. در بين تركيب­هاي پيوندي مورد مطالعه، تركيب پيوندي ’كرونائيكي بر كنسرواليا‘ عملكرد بهتري از ساير تركيب­هاي پيوندي، در شرايط تنش داشته است و مي­تواند مورد توجه بيشتري قرار گيرد. اگرچه و با توجه به گلداني بودن، اين پژوهش نمي­تواند نتايج كاربردي قابل ارائه در كشور و مخصوصاً در مناطقي كه همراه با تنش خشكي و همچنين سرماي زمستانه شديد است را بيان نمايد؛ بنابراين نياز به پژوهش­هاي تكميلي در شرايط مزرعه، با اندازه­گيري صفات مرتبط با اين تنش­ها مي­باشد، تا بتوان در چنين شرايطي راه­كار عملي در توصيه عمل پيوند، براي باغ­هاي زيتون را ارائه نمود.

In order to investigate morphological and physiological responses of six olive graft combinations to drought, this potting research was done in factorial experiment based on completely randomized design with four replications under greenhouse conditions in the University of Tehran, Karaj during 2015-2016. The first experiment included control (field capacity), water stress (permanent wilting point) and recovery (re-watering) with four replications that traits such as relative water content (RWC), cell membrane injury (CMI), leaf dry weight (LDW) and turgor weight/dry weight (TW/DW) were investigated. The secondary experiment included control (field capacity) and water stress (permanent wilting point) treatments that many morphological traits including lateral shoot number (LSN), leaf area (LA), main stem growth length (SL), root length (RL), root dry and fresh weight (RDW and RFW) were calculated. Variance analysis results showed that studied rootstocks had significant effect on all the investigated traits in the first experiment. In the second experiment, rootstock “Koroneiki” showed the highest LA, SL, RDW and RL whereas rootstock “Arbequina” owned the most LSN. Among the studied olive grafting combinations, Co/Ko had better performance than other grafting combinations under water deficit. Thus, that combination can be considered more. Since the current study is a pot-based research, the results presented are not applicable to the fields especially in the areas experiencing drought and cold winter tensions. Therefore, it is necessary to conduct complementary investigations on the related characteristics in the field conditions and then it might be advisable for practical grafting at olive orchards in Iran.