تفكر قالبي درباره جنسيت و كم‌نمايي شخصيت زنان در كتاب عكس‌دار كودكان

Dominant Views on Gender and Underrepresenting Women's Character in Children's Picture Books

ادبيات كودك و نوجوان نقشي مهم در اجتماعي شدن مخاطب دارد و بازتاب شرايط جامعه، باورها، سنتها و عقايدي است كه بر پايۀ آنها، ذهنيت و تلقي خوانندگان از پديده هاي مختلف شكل مي گيرد. يكي از مهمترين جنبه هاي اجتماعي شدن شكل گيري مفهوم هويت جنسيتي در ذهن كودك است كه در دوران نوجواني به ثبات مي رسد. ادبيات داستاني اجتماعي ترين گونۀ ادبيات است كه مي تواند بهترين منبع براي دستيابي به تصويري باشد كه ادبيات كودك و نوجوان ايران در طول زمان از مفهوم جنسيت ارائه داده است. كودكان از طريق كتاب با دنياي جديدي آشنا مي شوند و تجربيات جديد و متفاوتي كسب مي كنند. تحقيق حاضر به بررسي جايگاه و نقش زن، مرد و كليشه هاي جنسيتي در ادبيات كودك مي پردازد. در مجموع، 200 كتاب داستان فارسي بررسي شد. نتايج بررسي نشان داد كه در ميان كتابهاي پرفروش از سال 1385-1395، در بازۀ زماني ده ساله، نمونۀ كتابهايي كه كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان آنها را كتاب برتر معرفي كرده است، تبعيض جنسيتي يافت مي شود. تعداد شخصيت ها و اسم هاي مردان تقريباً دو برابر زنان بود. شخصيت هاي اصلي زن متن بيشتر ديده مي شدند. در اين مقاله، دربارۀ قالب كتابهاي عكس دار كودكان كه در شكل گيري هويت جنسيتي اهميتي بالا دارد پژوهش شده است.

Children’s and adolescent literature plays an important role in socializing the audience and reflects the conditions of society, beliefs, traditions and opinions that shape readers' mentality and perception of the various phenomena on which they are based. One of the most important aspects of socializing is the formation of concept of gender identity in the children's mentality, which stabilizes in adolescence. The fictional literature as the most socially used genre can be the best source to present the image that Iranian children and adolence literature have about the concept of gender. Children get acquainted to the new world through the book and gain new and different experiences. The present study investigates the status and role of women, men and gender stereotypes in child literature. A total number of 200 Persian fiction books were analyzed. The results show that a gender-based discrimination was found in the books awarded as the top best-selling books by Iran Center for the Intellectual Development of Children and Younh Adult for a decade from 1385 to 1395. In these books, the number of male characters and names was almost twice as much as female characters. The main female characters of the text were seen more often. This article investigates the stereotypes of children's picture books which play a role in shaping gender identity.