پديد آورندگان :
گودرزي، مصطفي دانشگاه صنعتي اصفهان - دانشكده كشاورزي - گروه مهندسي آب , موسوي، فرهاد دانشگاه سمنان - دانشكده مهندسي عمران - گروه سازه هاي هيدروليكي , بهزاد، مجيد دانشگاه شهيد چمران اهواز - دانشكده مهندسي علوم آب - گروه آبياري و زه كشي , معاضد، هادي دانشگاه شهيد چمران اهواز - دانشكده مهندسي علوم آب - گروه آبياري و زه كشي
چكيده فارسي :
آگاهي از فرآيند انتقال كودهاي شيميايي، مواد راديواكتيو و ديگر مواد محلول در خاك و محيط‌هاي متخلخل براي درك آثار زيست‌محيطي و اقتصادي بسياري از شيوه-هاي دفع فاضلاب‌هاي صنعتي، كشاورزي و شهري از اهميت بالايي برخوردار مي‌باشد. در اين تحقيق، اثر نيروي اسمزي (حاصل از شوري‌هاي 0/5، 1 و 5/1 درصد) بر انتقال بخار آب در سه نوع خاك لوم رسي سيلتي، لوم و لوم شني با استفاده از يك مدل فيزيكي آزمايشگاهي بررسي شد و سپس از نتايج حاصل از آزمايش‌ها براي صحت‌سنجي مدل برآورد انتقال بخار آب ارائه شده توسط كلي و سلكر (9) استفاده گرديد. نتايج نشان داد كه هر چه بافت خاك سنگين‌تر مي‌شود، ميزان انتقال بخار آب به مقدار قابل ملاحظه‌اي كاهش مي‌يابد. در شوري 5/0 درصد و روز پنجم آزمايش، ميزان بخار انتقال يافته براي خاك‌هاي لوم شني، لوم و لوم رسي سيلتي برابر 362/0، 196/0 و 12/0 كيلوگرم بر متر مربع بود. در شوري 5/1 درصد، ميزان انتقال بخار در اين سه خاك به ترتيب 47/1، 723/0 و 38/0 كيلوگرم بر متر مربع بود. از مقايسه داده‌هاي به دست آمده از آزمايش‌ها با داده‌هاي حاصل از حل مدل كلي و سلكر با استفاده از نرم‌افزار Mathcad PLUS 6.0 مشاهده گرديد كه اين مدل همخواني مناسبي با اين داده‌ها دارد. از آنجايي كه انتقال بخار آب از خاك-هاي غير آلوده به سمت توده‌هاي آلوده مي‌تواند باعث افزايش حجم هاله آلودگي شود، لذا اين فرآيندهاي فيزيكي و شيميايي بايد در مدل‌هاي انتقال آلودگي در مجاورت منابع غليظ در نظر گرفته شوند.
چكيده لاتين :
The transport process of chemical-fertilizers, radioactive materials and other solutes in soils and porous media is
important to understand the environmental and economic effects of industrial, agricultural and urban waste disposal
methods. In unsaturated porous media, large gradient in aqueous osmotic potential derives significant water vapor
fluxes towards regions of high solute concentrations. In this research, the effects of osmotic potential (resulting from
salinities of 0.5, 1 and 1.5%) on water vapor transport in three soil textures (silty clay loam, loam and sandy loam) were
examined by using a physical laboratory model. Then, the experimental results were compared with Kelly and Selker
(2001) model for validation of the predicted water vapor transport. The results showed that the rate of water vapor
transport reduces significantly as soil texture gets heavier. For example, in salinity of 0.5% and 5th day of experiment,
the amount of transported vapor in sandy loam, loam and silty clay loam soils was 0.362, 0.196 and 0.12 kg/m2,
respectively. Large osmotic potential near the high solute concentration in soils caused significant vapor movement
toward dense solutions. In salinity of 1.5%, transported vapor in these soils was 1.47, 0.723 and 0.38 kg/m2,
respectively. Total water vapor movement until the 15th day was more than the 5th day. Comparison of experimental
results with Kelly and Selker model results, using Mathcad PLUS 6.0 software, showed a good agreement between the
observed and predicted data. Since water vapor delivered from uncontaminated soils to the contaminated soils can result
in increased contaminant plume volume, these physical and chemical processes must be included in the predictive
models of contaminant transport in the vicinity of concentrated sources.
