تأثير ماده آلي بر فراهمي فسفر در خاك‌هاي آهكي

Effect of Organic Matter on Phosphorus Availability in Calcareous Soils

مطالعه واكنش‌هاي فسفر در طول زمان و نقش مواد آلي در خاك‌هاي آهكي در رأستاي مديريت صحيح استفاده از كودهاي فسفر و كودهاي دامي سودمند خواهد بود. هدف از اين پژوهش تعيين تأثير مواد آلي بر فراهمي فسفر و اجزاي آن در طول زمان بود. به اين منظور 8 خاك از خاك‌هاي آهكي دشت مشهد جمع‌آوري شد. تيمارهاي آزمايش شامل تيمار فسفر، با دو سطح صفر و 300 ميلي‌گرم فسفر بر كيلوگرم خاك از KH2PO4 و تيمار ماده آلي با دو سطح صفر و يك درصد كود گاوي بود. آزمايش در قالب طرح كاملاً تصادفي به صورت فاكتوريل اجرا گرديد. مقدار فسفر قابل دسترس (Olsen-P) در خاك‌ها، 2، 5، 10، 30، 60، 90 و 150 روز پس از تيمار شدن اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد كه در پايان دوره آزمايش تنها 17 درصد فسفر افزوده شده در تيمار فسفر قابل دسترس بود در حالي كه در اين زمان در تيمار كود دامي اين مقدار 34 درصد بود. استفاده از كود دامي به همراه فسفر معدني، درصد بازيافت فسفر را افزايش داد. در بررسي توزيع اجزاي معدني فسفر در زمان‌هاي 5، 30 و 150 روز مشخص شد كه كاربرد كود دامي به همراه فسفر موجب افزايش مقدار فسفر در جزء CBD (سيترات-‌ بي‌كربنات-‌ دي‌تيونات) گرديده است. اين امر مي‌تواند به دليل تشكيل كمپلكس‌هاي آلي فسفر با اكسيدهاي آهن باشد. استفاده از كود دامي در مقايسه با تيمارهاي فسفر و فسفر به‌علاوه ماده آلي باعث افزايش بيشتر فسفر در جزء NaCl-NaOH گرديد. مي‌توان نتيجه گرفت كه فسفر كود دامي در مقايسه با فسفر معدني در طول زمان ممكن است براي گياه بيشتر قابل استفاده باشد.

Study of phosphorus reactions over time and the role of organic matter in the calcareous soils are important for the development of P fertilizer and manure management practices. The objective of this study was to determine the effect of applied manure on P availability and its chemical forms in the soil, over time. Eight samples were collected from semi-arid calcareous soils of Mashhad plain. The samples were treated with two levels of inorganic P (0 and 300 mg P kg-1 soil as KH2PO4) and two levels of organic matter (0 and 1% cattle manure). The experiment was conducted in a completely randomized design with factorial arrangement. The treated soil samples were incubated for 2, 5, 10, 30, 60, 90 and 150 days, then analyzed for available P (Olsen-P). The result showed that only 17% of added phosphorus was available in P treatment at the end of experiment. In manure treated soils, this figure reached 34% for the same period of time. Application of manure along with P increased the recovery of applied P and CBD-P (Citrate-Bicarbonate-Dithionite). This may be due to the formation of P-organic complexes with Fe oxides. Application of manure in soil increased NaCl-NaOH-P considerably compared with P and P+OM treatments. It can be concluded that P originating from manure compared with inorganic-P may be more available for plants over the time.