تربيت شهروندي از ديدگاه اسلام و پراگماتيسم

Citizenship Education From the Perspective of Islam and Pragmatism

انسان موجودي اجتماعي است و واقعيت زندگي اجتماعي او از زمان پيدايش آدم و حوا شروع و تا به امروز ادامه دارد. به نظر مي رسد بديهي ترين و ابتدايي ترين موضوع در زندگي اجتماعي بشر وجود قواعد، هنجارها، ضوابط، ساختارها، فرهنگ و نظاماتي است كه او بتواند رفتار و اعمال خود را بر مبناي آن‌ها تعريف كند. از اين رو ضرورت تعليم و تربيت و نظام تربيتي براي تربيت شهروندان ضرورتي محلي، ملي و جهاني است. با اين حال و با وجود ضروري بودن تربيت شهروندي در گستره جهاني به نظر مي رسد بين مكاتب موجود هماهنگي كاملي در اين باره وجود نداشته باشد. به منظور تبيين وجوه اشتراك و يا افتراق بين مكاتب اسلام و پراگماتيسم در زمينه تربيت شهروندي ، مقاله حاضر به مقايسه تعليم و تربيت شهروندي در دو مكتب مذكور پرداخته است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش هاي كيفي است كه با رعايت اصول موضوعه ي پارادايم كيفي به انجام رسيده است. داده هاي مورد نياز به روش اسنادي، و با رعايت قاعده ي حداكثر تنوع در انتخاب اسناد مرتبط با موضوع پژوهش، گردآوري شدند. داده‌هاي گردآوري شده، پس از اجراي قاعده ي سازواري داده هاي كيفي با استفاده از رويكرد توصيفي-تحليلي مورد و تجزيه و تحليل قرار گرفتند. نتيجه اين كه اسلام و پراگماتيسم داراي وجوه افتراق هستند اما مشابهت هاي آنان در زمينه تعليم و تربيت و از جمله تربيت شهروندي بيشتر است.

Man is a social being and the reality of his social life has begun since the advent of Adam and Eve and continues to this day. The apparent and primordial issue in human social life seems to be the existence of laws, criteria, structures, cultures, and systems that can define their actions based on them. Hence, the need for citizenship education is indispensable at local, national and global levels. Nevertheless, despite the need for universal citizenship education, there seems to be no full coordination between existing schools. In order to explain the contrasts or differences between Islamic schools and pragmatism in the field of citizenship education and its causes, in this paper, education and, in particular, citizenship education from the two schools mentioned have been compared. The present study is a type of qualitative research which has been carried out in accordance with the principles of qualitative paradigm. The required data were collected by documentary method and according to the principle of maximum diversity and the principle of saturation in selecting the documents related to the research topic. Data were analyzed by descriptive-analytical method. The result is that although Islam and pragmatism have distinct characteristics, their similarities in education, including citizenship education, are greater.