تأثير اسيدهاي سيتريك و اگزاليك بر ويژگي‌هاي جذب فسفر در برخي خاك‌هاي آهكي

Effect of Citric and Oxalic Acid on Phosphorus Sorption Characteristics in Some Calcareous Soils

اسيدهاي آلي مي‌توانند بر فراهمي جذب فسفر توسط خاك‌ها تأثير داشته باشند. به منظور بررسي تأثير اسيد سيتريك و اسيد اگزاليك بر ويژگي‌هاي جذب فسفر پنج نمونه خاك با خواص مختلف از خاك‌هاي آهكي استان آذربايجان غربي تهيه شد. به 5/2 گرم از خاك‌ها غلظت‌هاي فسفر از صفر تا 20 ميلي‌گرم بر ليتر (از منبع KH2PO4) و 5 ميلي‌مول بر ليتر از اسيدهاي آلي اضافه و هم دماهاي جذب فسفر ايجاد شد. داده‌هاي جذب فسفر به مدل‌هاي فروندليچ، لانگموير و خطي برازش داده شدند. نتايج نشان داد داده‌هاي جذب فسفر با معادله‌هاي فروندليچ (97/or2=، 01/0P <) و خطي (95/or2=، 01/0P <) برازش خوبي نشان دادند. متوسط ضريب توزيع، n معادله فروندليچ و گنجايش بافري تعادلي در معادله خطي در اثر تيمار با اسيد سيتريك به‌ترتيب 30، 12 و17 درصد و در اثر تيمار با اسيد اگزاليك به‌ترتيب 43، 27 و14 درصد كاهش يافت. به‌طوركلي اسيد اگزاليك نسبت به اسيد سيتريك به‌طور چشمگيري حداكثر جذب و ثابت انرژي پيوند (k) در خاك‌ها را كاهش داد و نياز استاندارد فسفر (SPR) در اثر افزودن اسيدهاي آلي به‌طور متوسط 57 درصد نسبت به شاهد كاهش يافت. مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه اسيدهاي آلي سبب كاهش جذب فسفر توسط خاك‌ها مي‌شوند.

Organic acids can affect phosphorus (P) sorption. In order to evaluate the effect of citric acid and oxalic acid on phosphorus sorption characteristics in calcareous soils, five different soil samples (0-30 cm) were collected in West Azerbaijan province. Soil samples (2.5 g) were equilibrated with solutions of KH2PO4 containing 0 to 20 mg P l-1. Five mM organic acids were added to each tube and sorbed P was calculated. The sorption data were fitted to Langmuir, Freundlich and linear equations. The results showed phosphorus sorption data were well described by the Freundlich and linear equations. The average values of Kf (distribution coefficient), n and equilibrium buffering capacity (EBC) of linear equation in citric acid treatment were reduced to 29, 12 and 17 percent, respectively and for oxalic acid reduced to 43, 27 and 14 percent, respectively. Maximum sorption was reduced significantly by oxalic as compared to citric acid. Standard phosphorus requirement (SPR) was decreased by 57 % as a result of organic acids additions compared to control condition. It is concluded that organic acids additions to soils containing more calcium carbonate and high amount of clay can decrease P sorption.