تأثير غلظت‌هاي مختلف 2,4-D بر جنين‌زايي رويشي چند ژنوتيپ هويج ايراني

Effect of different concentration of 2,4-D on somatic embryogenesis in some Iranian carrot genotypes

با توجه به توانايي توليد جنين از سلول‌هاي رويشي، جنين‌زايي رويشي مي‌تواند مقدمه توليد بذر مصنوعي باشد. لذا تحقيق حاضر با هدف تعيين مناسب‌ترين ژنوتيپ و تنظيم كننده رشد گياهي جهت توليد پينه‌هاي جنين‌زا بصورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در محيط پايه 25 درصد MS، اجرا گرديد. عامل اول شامل نه ژنوتيپ هويج ايراني و عامل دوم، تنظيم كننده رشد گياهي در چهار سطح (شاهد، 2 ،4 و 6 ميلي‌گرم بر ليتر 2,4-D) بود. از كشت درون شيشه‌اي بذرها جهت توليد گياهچه و از هيپوكوتيل گياهچه‌هاي توليد شده براي توليد پينه جنين‌زا استفاده شد. 12 هفته بعد از كاشت ريزنمونه‌ها، صفات درصد پينه‌زايي، طول و قطر پينه، وزن تر و خشك پينه و نيز نوع بافت، رنگ و وضعيت جنين‌زايي پينه‌ها ارزيابي گرديدند. همچنين تعداد جنين‌هاي كروي، قلبي و اژدري شكل در پينه‌هاي جنين‌زا شمارش شدند. نتايج نشان داد كه بيشترين درصد پينه‌زايي (100 درصد) در ژنوتيپ‌هاي 26-99 (بدون حضور تنظيم كننده رشد گياهي) و 31-99 (در حضور 4 ميلي‌گرم بر ليتر 2,4-D) بدست آمد؛ تشكيل پينه جنين‌زا در ژنوتيپ‌هاي 16-99، 27-99 64-99 و 40-99 در حضور 2 ميلي‌گرم بر ليتر 2,4-D و ژنوتيپ‌هاي 56-99 و 31-99 در حضور 4 ميلي‌گرم بر ليتر 2,4-D مشاهده شد. ژنوتيپ 64-99 بيشترين تعداد جنين كروي (13 عدد)، قلبي (5/33 عدد) و اژدري (3/33 عدد) را توليد كرد. لذا ژنوتيپ 64-99 و غلظت 2 ميلي‌گرم بر ليتر 2,4-D براي توليد بيشترين تعداد جنين رويشي مناسب مي‌باشد. دركل ژنوتيپ‌هاي هويج ايراني پاسخ متفاوتي به پينه‌زايي و جنين‌زايي نشان دادند

In respect to the ability of embryo production from somatic cells, somatic embryogenesis could be the preliminary step of artificial seed production. So at present research was conducted for identifying the most suitable genotype and hormonal combination for embryogenic callus as complete randomized design in three replications on 25 percent MS medium. First factor Iranian carrot genotype in 9 levels and second factor is hormonal combinations in 4 levels (control, 2, 4 and 6 mg.L-1 2,4- D). Plantlet was produced by in vitro seed culture and hypocotyle of those planlets was used for produce embryogenic callus. 12 weeks after explants culture, callogenesis percent, callus length and diameter, callus dry and fresh weight and also callus tissue type, color and embryogenesis situation was evaluated. Also, globular, heart and turpedo shape embryos were numerated. Results showed that maximum callogenesis (100 percent) was obtained in 99-26 (without plant growth regulator) and 99-31 (in 4 mg.L-1 2,4-D) genotypes. Embryogenic callus production was observed in 99-16, 99-27, 99-64 and 99-40 genotypes in present of 2 mg.L-1 2,4-D and in 99-56 ad 99-31 genotypes in present of 4 mg.L-1 2,4-D. 99-64 was produced maximum globular (13), heart (5.33) and torpedo (3.33) embryos. Genotype 99-64 and 2 mg.L-1 2,4-D are suitable for producing the maximum number of somatic embryo. In general Iranian carrot genotypes showed different responses to Callus Induction and embryogenesis.