پديد آورندگان :
سعيدي، محسن دانشگاه تهران - دانشكده كشاورزي , احمدي، علي دانشگاه تهران - دانشكده كشاورزي , پوستيني، كاظم دانشگاه تهران - دانشكده كشاورزي , جهانسوز، محمدرضا دانشگاه تهران - دانشكده كشاورزي
كليدواژه :
گندم , عملكرد , جوانهزني , بنيه , سرعت جوانه زني
چكيده فارسي :
رطوبت خاك يكي از عوامل محدود كننده جوانهزني، سبزشدن و استقرار گياهان زراعي خصوصاً در شرايط ديم و در نهايت شكل‌گيري عملكرد در مناطق خشك و نيمه خشك (مانند ايران) است. در چنين مناطقي انتخاب ارقامي كه علاوه بر مقاومت به خشكي در مرحله جوانهزني و سبزشدن، پتانسيل عملكرد بالايي نيز داشته باشند از اهميت فوق العاده‌اي برخوردار هستند. اين بررسي در همين راستا و در سه سطح مزرعهاي، گلخانه‌اي و آزمايشگاهي و بر روي ژنوتيپهاي مختلف گندم با سوابق اصلاحي متفاوت شامل: ارقام اصلاح شده داخلي در اثر عمل انتخاب (اميد، سرداري، روشن)، ارقام اصلاح شده داخلي- خارجي در اثر عمل هيبريداسيون (آزادي، فلات، قدس) و چهار لاين(3-2/5593، 3-5806، 6-6452،6-2/7007) انجام شد. براساس نتايج به دست آمده با كاهش پتانسيل اسمزي برخلاف درصد و سرعت جوانهزني، بنيه جوانهزني با سرعت و شيب زياد در ژنوتيپهاي مختلف شروع به كاهش نمود. در اين شرايط و در پتانسيل اسمزي 8/0- مگاپاسكال ژنوتيپهاي اميد، آزادي و 3-2/5593 بالاترين و ژنوتيپهاي سرداري، 3-5806 و فلات كمترين بنيه جوانهزني را از خود نشان دادند. در پتانسيل اسمزي 6/1- مگاپاسكال بنيه جوانهزني همه ژنوتيپهاي مورد بررسي به‌شدت كاهش يافت و در اين سطح پتانسيل اسمزي تفاوت معني‌داري بين ژنوتيپهاي مختلف از نظر بنيه جوانهزني ديده نشد. در بين صفات مورد مطالعه بنيه جوانهزني بيشترين ضريب هم‌بستگي را با درصد سبزشدن از سطح مزرعه دارا بود و بين ساير خصوصيات جوانهزني با عملكرد در سطح مزرعه ضريب هم‌بستگي معني‌داري به دست نيامد. نتايج حاصل از مقايسه‌هاي گروهي نشان دادند كه گروه ژنوتيپهاي اصلاح شده داخلي داراي بنيه جوانهزني بالاتري نسبت به دو گروه ديگر بود ولي تفاوت معني‌داري بين آنها از نظر سرعت و درصد جوانهزني ديده نشد.
چكيده لاتين :
Soil moisture is one of the most important determinants of plant’s seed germination, emergence and finally yield formation in arid and semi-arid zone (e.g. IRAN). In such a situation, the selection of a cultivar resistant to drought is the most important task. In this regard, a research at three levels (Farm, Greenhouse, Laboratorial) was conducted to study 10 genotypes with three improved background including: Improved Indigenous(II) genotypes (Sardary, Roushan, Omid), Improved Indigenous Foreign Crossed (IIFC)(Azadi, Falat, Qods) and four Indigenous lines (IL)(5593/2-3, 6452-6, 5806-3, 7007/2-6). On the basis of our data with decrease of osmotic potential, seed vigor with high speed and slope in different genotypes decreased. In -0.8 MPa level of osmotic potential, Omid, Azadi and 5593.2-3 genotypes had the highest and Sardary, 5806-3 and Falat genotypes had lowest seed vigor. In -1.6 MPa level of osmotic potential seed vigor of all genotypes severely decreased and in this level of osmotic potential, no significant difference was observed among genotypes. The greater correlation between seed germination, vigor and emergence percentage in farm situation was obtained but the correlation between all germination characteristics in laboratory and farm situations with yield was not significant. Orthogonal analysis shows that II genotypes have greater seed vigor in comparison with other groups of genotypes, but did not show any significat difference among the three groups. The percentage and rate of germination.
