مقايسه مراحل فنولوژيك و سازگاري 25 رقم پيشرفته كلزا (Brassica napus L) در كشت پاييزه در اروميه

Comparison of Phenological Stages and Adaptability of 25 Advanced Rapeseed (Brassica napus L.) Varieties in Autumnal Cultivation in Urmia – West Azerbaijan province, Iran

به منظور بررسي پديده‌هاي فنولوژيك 25 رقم پيشرفته كلزا، در شرايط آب و هوايي سرد اروميه،آزمايشي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در سال زراعي 80-1379 در ايستگاه تحقيقات كشاورزي دكتر نخجواني واقع در 35 كيلومتري شمال شرقي اروميه، به اجرا درآمد. نتايج حاصل از اين بررسي حاكي از وجود اختلاف معني‌دار بين تاريخ وقوع مراحل نموي در ارقام مورد مطالعه، شامل جوانه‌زني و سبز شدن، تكميل روزت، آغاز ساقه دهي يا رشد مجدد، شروع گل‌دهي و تشكيل خورجين و تاريخ رسيدگي ارقام در سطح احتمال يك درصد بود و ارقام بهاره ساري گل (پي.اف 91/7045)، هايولا 42 و اس.واي.ان-1 در كنار ارقام پاييزه آليس، اورول، فورناكس، وي.دي.اچ 98-8003، كنسول، ليكورد و زرفام (ريجنت × كبري) به عنوان زودرس‌ترين و ارقام موهيكان، الارا، كولورت، ال-1 و آكامار به عنوان ديررس ترين ارقام اين تحقيق شناسايي شدند. پر محصول ترين ارقام اين آزمايش عبارت از دي.پي 8/94، زرفام (ريجنت × كبري)، كوكتيل، كنسول و اس.ال.ام 046 (شاهد)، در واقع جزو همان ارقامي بودند كه مرحله روزت خود را سريع تر از ساير ارقام تكميل نموده و قدرت بقا در سرماي بالايي نيز داشتند. در اين مطالعه، هم‌بستگي مثبت و معني دار بين طول مرحله تشكيل خورجين و عملكرد دانه و هم‌بستگي مثبت و معني‌دار بين روز تا رسيدگي ارقام با صفات شاخص برداشت، تعداد دانه در هر خورجين، روز تا جوانه زني و سبز شدن، روز تا تكميل روزت، روز تا شروع رشد مجدد، روز تا شروع گل‌دهي و روز تا شروع تشكيل خورجين وجود داشت و هم‌بستگي منفي و معني‌دار بين روز تا رسيدگي با طول مرحله گل‌دهي و طول مرحله تشكيل خورجين مشاهده گرديد. اين هم‌بستگي‌ها حاكي از آن مي‌باشند كه تأخير در آغاز هر يك از مراحل نموي و يا طولاني تر شدن اين مراحل، موجب تأخير در رسيدگي ارقام كلزا خواهيد گرديد.

A total of 25 advanced rapeseed (Brassica napus L.) varieties were evaluated under cold weather conditions using Randomized Complete Block design (RCBD) with four replications in Dr. Nakhjavani Agricultural Research Station, 35 km North-East of Urmia the capital of West Azerbaijan province in 2000-2001. The results showed significant differences among the varieties (P ≥ 0.01) for all the phenological stages including days to germination, days to rosette completion, days to initiation of stem elongation, days to flowering initiation, pod formation stage and days to maturity. The spring varieties Sarigol (PF7045/91), Hyola 42 and SYN1 and autumnal varieties Alice, Eurol, Fornax, VDH 8003-98, Consul, Licord and Zarfam (Regent× Cobra), showed early maturity. On the other hand, Mohican, Olara, Colvert, L-1 and Akamar were late mature varieties. In fact, the most prolific varieties, DP.94.8, Zarfam (Regent ×Cobra) Cocktail, Consul and SLM046 (control variety) had the highest ability survive in the cold conditions and they completed their rosette stage sooner than the other varieties. There was positive and significant correlation between duration of pod formation stage and seed yield. Maturity date of varieties was positively and significantly correlated with harvest index, number of seed per pod, days to germination, days to rosette completion, days to stem elongation, days to flowering, and days to pod formation. Negative and significant correlations were found between days to maturity and duration of flowering and pod formation stages. It can be concluded that delay in initiation or completion of each growth stages could delay maturity of the rapeseed varieties.